با گذشت چند روز از اعمال محدودیت فعالیت مشاغل در بعد از ساعت ۱۸، گزارش های میدانی و همچنین اظهارات بسیاری از مسئولان حکایت از آن دارد که همانگونه که انتظار می رفت نه تنها مردم رغبتی به همکاری در اجرای این طرح ندارند که مانند اکثر پزشکان و کارشناسان آن را بی فایده می دانند!
به گزارش مرور نیوز، بالاخره بعد از ۸ ماه از آغاز کرونا، اولین محدودیت کرونایی جدی تهران و شهرهای بزرگ اجرایی شد. محدودیتی که براساس آن مشاغل خصوصی و مغازه ها از ساعت ۱۸ باید تعطیل شوند. گرچه این محدودیت ها شامل مشاغل درجه یک که کالاها و خدمات ضروری شهروندان را ارایه می کنند، نمی شود. با این وجود شهروندان تهرانی معتقدند که این محدودیت نمی تواند عامل موثری در کاهش آمار مبتلایان باشد. هاشم که کارگر یک مغازه کارواش است وقتی در مورد تعطیلی مغازه ها در بعد از ساعت ۱۸ می شنود خنده ای می کند و می گوید: برای ما که بد نیست ... زودتر تعطیل می شویم، ولی فکر نمی کنم برای آقا فرید که مالک اینجاست، این موضوع چندان خوشایند باشد!
دوستش که کنارش ایستاده و در حال کف پاشی روی یک ماشین مدل بالاست حرفش را قطع می کند و می گوید: تو هم زیاد خوشحال نباش! وقتیکه قرار باشه ساعت کاری کارواش کم بشه، مطمئن باش بعد از یک مدت حقوق ما را هم کم می کنند یا شاید حتی تعدادی از بچه ها را اخراج کنند. چون به هر حال کار نیست و درآمد آقایان هم کمتر می شود!
خانم میانسالی هم که در حال خرید چند قلم جنس از یک مغازه پلاستیک فروشی است در این مورد دیدگاه جالبی دارد. وقتی که از فروشنده که پیرمردی دنیا دیده است در مورد تعطیلی مغازه اش در عصرها و تاثیری که می تواند روی کاهش کرونا داشته باشد می پرسم، قبل از وی، زن میانسال جواب می دهد: آقا این حرفها چیه؟ مگه ویروس صبح ها می خوابد و شبها بیدار می شود؟ اوج شلوغی و تردد و کارهای اداری مردم صبحهاست، آنوقت آقایان عصرها را تعطیل می کنند!
فروشنده هم در تایید حرفهای زن می گوید: ای آقا... واقعا فکر می کنید دلشان به حال مردم سوخته است؟! من هر روز که می آیم مغازه، آیت الکرسی می خوانم. چون ممکن است یکی از مشتریانم کرونا داشته باشد و به من هم منتقل کند.
ظرف های یکبار مصرف سفارش زن را به وی داده و ادامه می دهد: اگر می خواستند جلوی کرونا را بگیرند خیلی راحت یکماه همه جا را تعطیل می کردند و در این یکماه به خانواده ها حقوق می دادند.
وقتی می گویم: با کدام سرمایه و بودجه؟ جوابی می دهد که قابل تامل است و جالب: مگر ما کم درآمد در کشورمان داریم؟ مگر کشور فقیری هستیم؟ کافی است فقط جلوی ۱۰ درصد از دزدی های "بعضی" ها را بگیرند تا مملکت گلستان شود!
راننده تاکسی یکی از خطوط غرب تهران نیز نظر مشابهی با بقیه دارد. ضمن آنکه می گوید: فکر می کنم تنها دستاورد این تصمیم این باشد که خیابان ها شلوغ تر شوند. چون همه تلاش می کنند تا زودتر بروند و خریدهایشان را انجام دهند و برگردند. یعنی باز هم عواقبش سر ما آوار می شود!
مسافرش هم که پسر جوانی است و خودش را جواد و دانشجوی سال آخر مهندسی معدن معرفی می کند نیز در تایید حرف راننده می گوید: آخر در این چند ماهه کدامیک از طرح ها و برنامه های کرونایی آقایان جواب داده که این یکی بدهد؟ شما فکر می کنید آماری که از فوتی ها می دهند واقعی است؟ خودشان می گویند حداقل ۴-۵ برابر آماری است که اعلام می کنند.
نفسی چاق می کند و انگار تازه سر درد دلش باز شده باشد ادامه می د هد: مگر توانستند مردم را در شهرها حبس کنند؟ همه اش الکی بود. مردم تو این چند روز بین التعطیلین، خیلی راحت تو جاده ها رفت و آمد می کردند. خودشان هم می دانند که با این کارها، دردی دوا نمی شود. فقط دارند بازی بازی می کنند تا مردم نگویند چرا کاری نمی کنید!
از ادعا تا عمل!
با این وجود به نظر می رسد مسئولان همچنان براعمال محدودیت‌های جدید کرونایی اصرار دارند. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور یکی از همین مدافعان سرسخت اجرای طرح محدودیت ترددی بعد از ساعت ۱۸ است که در حاشیه نشست مشترک استانداران و روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور، خبر از احتمال اعمال محدودیت هایی دیگر نیز خبر داد و گفت: در کنار این محدودیت ها ،محدودیت تردد خودروهای شخصی بعد از ساعت ۲۱ را بررسی کردیم و ابعاد قضیه دیده شد. این طرح را به ستاد ارائه می‌دهیم و هر تصمیمی که ستاد اتخاذ کند اجرا خواهیم کرد.
با این حال به نظر میرسد تعطیلی دو هفته ای تهران هنوز هم اصلی ترین گزینه برای کاهش آمار قتل عام ایرانیان و بخصوص تهرانی ها باشد. راهکاری که این روزها مخالفان و موافقان سرسختی دارد و عملا باعث شده تا مسئولان موافق و مخالف این طرح در برابر هم صف آرایی کنند. گرچه شاید اوج این موضع گیری ها از زمانی آغاز شد که استاندار تهران چند روز قبل رسما اعلام کرد که تعطیلی دو هفته ای تهران عملا منتفی است. بعد از این موضع گیری بود که موجی از حملات حامیان تعطیلی دو هفته ای تهران آغاز شد .
مینو محرز؛ متخصص عفونی و عضو ستاد ملی مقابله با ویروس کرونا همان روز در واکنش به اظهارات استاندار تهران گفت: نمی توانم بفهمم که چرا با تعطیلی تهران مخالفت می کنند. عدم تعطیلی تهران فاجعه است. آیا می خواهند وضعیت از این بدتر شود؟
وی با تاکید بر این نکته که وقتی کسی برای جان مردم اهمیت قائل نمی شود مردم باید خودشان رعایت کنند گفت: وقتی ستاد ملی مقابله با کرونا که رئیس آن رئیس جمهور و عالی ترین مقام اجرایی کشور است دستور می دهند که تعطیل کنند اما استانداری با تعطیلی موافقت نمی کنند، این خیلی جای سئوال دارد. من به شخصه نمی دانم علت آن چیست و واقعاً از این تصمیم استانداری تعجب می کنم.
این واکنش ها و دهها اظهارات مشابه از سوی مسئولانی چون : مدیران شورای شهر و نمایندگان مجلس باعث شد تا در کمتر از دو روز، استاندار تهران با چرخش موضعی آشکار اعلام کند که نه تنها مخالفتی با تعطیلی تهران ندارد که خودش یکی از حامیان آن است! استاندار تهران روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت: پیشنهاد تعطیلی دو هفته ای تهران از سوی ستاد مقابله با کرونای استان تهران مطرح شده و باید در ستاد ملی کرونا بررسی شود. ولی شخصا به عنوان رییس ستاد موافق این پیشنهاد هستم.
وی با ذکر اینکه این موضوع هنوز در ستاد ملی مقابله با کرونا بررسی نشده است گفت: خستگی کادر درمان و حجم بالای بستری در بیمارستان ما را ملزم می کند تا شرایطی را فراهم کنیم که بار مراجعه به بیمارستان ها کاهش پیدا کند.
جالب اینجاست که همان روز برادر آقای استاندار که هم اینک بر کرسی نمایندگی مجلس تکیه زده و اتفاقا عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز هست تاکید کرد که باید محدودیت‌ها و پروتکل‌های سختگیرانه حداقل تا پنج ماه آینده ادامه پیدا کند وهمچنین تجمعات و سفرها هم ممنوع شود!
محمدعلی محسنی بندپی درحالیکه تلاش می کرد تا به شکلی محتاطانه و زیرکانه اظهارات برادرش را تایید کند، با تاکید براینکه کرونا موضوعی است که با تعطیلی دو هفته‌ای حل نمی‌شود گفت : باید برای مقابله با آن محدودیت‌ها و پروتکل‌های سختگیرانه حداقل چهار تا پنج ماه آینده ادامه پیدا کند تا شاهد کمتر شدن میزان مبتلایان باشیم. متاسفانه میزان مبتلایان به کرونا به بیشتر از ۱۰ هزار نفر در روز و فوتی‌ها به بیشتر از ۴۵۰ نفر در روز رسیده است که این وضعیت بسیار نگران‌کننده است.
وی ادامه داد: افزایش آمار مبتلایان نگرانی جدی را ایجاد می‌کند باید با جدیت با این موضوع مقابله شود که این موضوع منوط به اعمال سختگیری‌های شدید است و تعطیلی دو هفته‌ای نمی‌تواند آن را کنترل کند. لازم است با آگاهی دادن بیشتر به مردم و اعمال سختگیری‌های شدید آن هم حداقل تا چهار یا پنج ماه آینده به صورت مستمر شرایط را به سمتی برد که آمار مبتلایان کاهش پیدا کند.
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی تاکید کرد که باید سختگیری‌ها شامل ممنوعیت تجمعات و سفرها شود جلسات به صورت دورکاری بوده و کلاس‌های آموزشی هم از طریق سیستم مجازی و دورکاری اعمال شود نه اینکه به محض کاهش تدریجی آمار مبتلایان دوباره همه چیز به روال عادی برگردد که در این صورت شاهد پیک چهارم آن هم در زمستان خواهیم بود که این به معنای افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌ها است.
با این حال دو سه روزی است که تازه خبر تعطیلی دو هفته ای تهران و سایر کلانشهرها در فضای رسانه ایی پیچیده است و گرچه به نظر می رسد دولت همچنان به همان محدودیت های تعطیلی مغازه ها و مراکز تجاری از ساعت ۱۸ به بعد، دل خوش کرده باشد! هرچند تجربه اولین شب اجرای این طرح حاکی از آن است که بسیاری از مردم حاضر نشده اند تن به این محدودیت های نصفه و نیمه بدهند! آنقدر نصفه و نیمه که حتی داد خود مسئولان وزارت بهداشت و اعضای ستاد ملی کرونا را نیز در آورد بطوریکه معاون کل وزارت بهداشت درباره ارزیابی‌های وزارت بهداشت که همواره به خوشبینی شهره است را نیز واداشت تا لب به انتقاد باز کند. ایرج حریرچی معاون کل وزارت بهداشت درباره وضعیت اجرای محدودیت‌های کرونایی جدید و تعطیلی مشاغل غیرضروری از ساعت ۱۸ از روز در دو روز گذشته گفت: برای روزهای اول نحوه اجرای محدودیت‌ها خوب بود اما هنوز کافی نیست و باید رعایت بیشتری صورت گیرد.
وی افزود: باید در نظر بگیریم که تازه در آغاز اجرای محدودیت‌ها بود. این اقدام یک کار بزرگ است و مهم این است که آغاز شده است. در کشوری به این وسعت و گستره جغرافیایی، مسلما بخشی از مردم هم محدودیت‌ها را رعایت نکردند و ما از آنها گله داریم و امیدوار هستیم خودشان موارد بهداشتی را رعایت کنند اما در صورت عدم رعایت محدودیت‌های مصوب، حتما از شیوه‌های قانونی استفاده خواهد شد.
معاون کل وزارت بهداشت درباره نظارت بر اجرای تعطیلی مشاغل غیر ضروری پس از ساعت ۱۸ تاکید کرد: علاوه بر بازرسان بهداشت محیط، وظیفه نظارت بر عهده ارگان‌های مختلف، تشکل‌های صنفی، نیروی انتظامی و قرارگاه ملی مقابله با کرونا است و وزارت بهداشت نقش نظارت عالیه دارد.
با وجودیکه حریرچی همکاری تنگاتنگ نیروی انتظامی و تشکل های صنفی را مهمترین عامل در موفقیت این طرح می داند ولی، به نظر می رسد فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ چندان از رویه ای که در حال اجراست راضی نیست! کمااینکه در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوالی در مورد نحوه حضور نیروهای انتظامی در طرح برخورد با شهروندانی که محدودیت های جدید را رعایت نمی کنند گفت: اجازه دهید از این سوال عبور کنیم! بهتر است از خود ستاد ملی مبارزه با کرونا سوال کنید!
دکتر مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا نیز با همچنان معتقد است که محدودیت های ساعتی چندان تاثیری روی کاهش آمار تلفات نداشته و ندارد و بهتر است تهران به طور کامل چند هفته ای تعطیل شود.
وی گفت: واقعیت این است که برخلاف ادعای مطرح شده، متاسفانه با محدودیت زمانی اعمال شده، حجم تردد‌ها درساعاتی از روز بیشتر شده است. مثلا باشگاه‌ها فشرده‌تر فعالیت می‌کنند و حجم ورزشکاران حاضر در سالن ها، در ساعت های مختلف افزایش پیدا کرده ضمن آنکه شهروندانی نیز که قصد خرید دارند، صبح تا عصر به فروشگاه ها، رستوران‌ها و پاساژ‌ها می‌روند.
این عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا به عنوان یک پیشنهاد گفت: به نظرم دولت می تواند بخشی از هزینه‌های درمان را که برای بیماران کرونایی صرف می‌کند را، به صورت یارانه به کسبه اختصاص بدهد تا بخشی از خسارات ناشی از تعطیلی کارشان جبران شود. همچنین با اختصاص این یارانه اجازه اخراج کارگران و کارمندان را ندهد و مانع از افزایش بیکاری شود. این اقدام دولت موجب برد دو طرفه خواهد شد، زیرا که دولت از هزینه‌های بیشتر درمان در آینده نیز نجات پیدا خواهد کرد.
وی معتقد است: اگر محدودیت زمانی اعمال شده در تهران شرایط بحرانی را تغییر ندهد و کرونا همچنان بی رحمانه قربانی بگیرد، تعطیلی دو هفته‌ای بدون برنامه، مشکلات مالی، روانی و اجتماعی زیادی را ایجاد می‌کند و عده زیادی ورشکسته و بیکار خواهند شد.
با تمام این تفاصیل گزارش میدانی از بخش های مختلف شهر در دو شبی که طرح محدودیت فعالیت مشاغل در تهران اجرا می شد حکایت از آن دارد که در عمل، کمتر از ۴۰ درصد مغازه داران و کسبه مشمول این طرح ، تن به خواسته مسئولان برای تعطیل کردن مغازه هایشان در ساعت ۱۸ داده اند. این آمار در خیابان و محلات های فرعی شهر به مراتب پایین تر است و در آنها اکثرمغازه ها مانند روزهای عادی به کار خود ادامه می دهند و مردم هم مانند گذشته خرید های خود را در هر زمانی که بخواهند ازآنها انجام می دهند!
بدین ترتیب به نظر می رسد به احتمال قریب به یقین، نه تنها اعمال این محدودیت ها نیز در نتواند باعث کاهش مبتلایان و فوتی ها در سطح شهر بشود که حتی شاهد موج جدیدی از اعتراض های صنفی و تجاری باشیم. اعتراض هایی که شاید اولین آنها، نامه شدیدالحن خانه تئاتر نسب به محدودیت های جدید باشد. هیأت‌مدیره خانه تئاتر در اعتراض به دستورالعمل جدید وزارت بهداشت و ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره محدودیت فعالیت تا ساعت ۱۸، بیانیه‌ای صادر کرده که در آن آمده است : مسئولان محترم فرموده‌اند صاحبان مشاغل، تا قبل از ساعت ۱۸ می‌بایست به کار خود پایان دهند. ما از وزیران محترم بهداشت و درمان و فرهنگ و ارشاد اسلامی سؤال می‌کنیم: مگر اهالی تئاتر در این ۹ ماه در حال کار و کسب درآمد بوده‌اند که اکنون باید ساعت فعالیت خویش را تغییر دهند؟
در بخش دیگری از این بیانیه نیز با شرحی از آنچه که بر خانواده هنرمندان آمده است نوشته شده: بایسته است عزیزان مسئول بدانند در این ماه‌های مرگبار و سیاه، همه هنرمندان تئاتر خانه‌نشین شده و بعضی فعالیت فرهنگی و هنری خویش را کاملاً رها کرده و به کارهایی نظیر دست‌فروشی، مسافرکشی، کارگری ساختمان، نگهبانی و بعضاً برای خرج روزانه‌ی خود و خانواده‌های‌شان به فروش اسباب و اثاثیه منزل روی آورده‌اند. عدم توانایی در پرداخت اجاره منزل موجب مهاجرت تعدادی از این هنرمندان به شهرها و روستاهای دور و نزدیک شده... بله عزیزان و مسئولان فهیم و دلسوز، این‌ها نشانه‌ای از وضعیت اهالی فرهنگ و هنر در کشور تمدن‌ساز ایران ماست.
اعتراض به شیوه تئاتری
هیأت‌مدیره خانه تئاتر با انتقاد شدید در مورد اعمال محدودیت های ساعتی در کشور آورده است: این تصور که همه مشاغل اگر از صبح تا غروب مشغول به کار باشند، مثلاً اتوبوس‌های شهری و متروها با ازدحام غیرقابل وصف‌شان به فعالیت بپردازند، مراکز خرید و فروش، ادارات و بانک‌ها با مراجعین‌شان در حال خدمات‌‌رسانی و داد و ستد باشند، اما با تعطیلیِ هم‌زمان، رأس ساعت ۱۸ خطر و تهدید ابتلا به ویروس کووید ۱۹ را کاهش دهیم، کمی ساده و خام‌اندیشانه به نظر میرسد. ما پیشنهاد می‌کنیم برای مشاغل مختلف، تقسیمبندی زمانی قائل باشیم. بعضی از صاحبان حِرَف در ساعات اولیه صبح، بعضی از صبح تا عصر و بعضی فعالیت‌ها به زمان غروب آفتاب تا شب دسته‌بندی شوند. این تقسیمبندی باعث آسودگی و احساس امنیت در شهروندان می‌شود.
در پایان این بیانیه نیز ادعا شده است: بدون شک مخاطبان آثار فرهنگی در ساعات خلوت شب می‌توانند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و زمانی که طرح ترافیک وجود نداشته باشد، با اتومبیل‌های شخصی‌شان از منزل خارج شوند، به این مراکز آمده و از دیدن آثار هنری بهره‌مند شوند. از سوی دیگر تا حد اندکی به این بیکاری قهری و رخوتِ طولانی که گریبان‌گیر هنرمندان شده پایان داد.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا ادعای موثر بودن محدودیت های ساعتی درست بوده یا ادعای بی تاثیری آن از سوی منتقدان این طرح؟ ادعایی که در روزهای آینده و با اعلام آمار فوتی ها و مبتلایان در یکی – دو هفته آینده اثبات و یا شاید هم رد شود.
