شکار پرندگان مهاجر توسط صیادان در این سال‌ها به امری عادی تبدیل شده است که نیازمند جلب مشارکت مردمی و همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های مسئول و سازمان حفاظت از محیط زیست در برخورد با ین نسل‌کشی است.
به گزارش مرور نیوز به نقل از خبرگزاری موج، صید پرندگان مهاجر سابقه‌ای طولانی دارد، ساکنان بومی برخی از تالاب‌ها در فصل مهاجرت، تعدادی پرنده را برای مصرف شخصی خود و خانواده صید می‌کردند اما متأسفانه این صید سنتی و بومی در سال‌های اخیر تغییرات عمده‌ای کرده و تبدیل به یک تجارت پرسود و کم زحمت با بهره جستن از منابع طبیعی و ثروت های ملی شده است که در انحصار عده‌ای فرصت طلب قرار دارد. در سال‌های اخیر همزمان با خشک شدن و کم شدن آب تالاب‌ها انجام صید بی‌رویه و استفاده از روش‌های جدید و نامتعارف صید مانند استفاده از دانه‌های آغشته به سم و دام‌های بزرگ زمینی که پرندگان را در گروه‌های بزرگ به دام می‌اندازد، تعداد پرندگان مهاجر به شدت کاهش پیدا کرده و حضور برخی گونه‌ها مانند غاز و اردک را به صفر رسانده است. نسل کشی پرندگان مهاجر همه ساله در اوایل شهریور همزمان با ورود نخستین گروه از پرندگان مهاجر آغاز شده و تا اواخر اسفند ادامه دارد. در این مدت زمان حضور پرندگان مهاجر، محمیه داران یا همان دامگاه داران حداکثر برداشت را از این پرندگان می‌کنند، به شکلی که در اواخر فصل مهاجرت، دامگاه‌ها و تالاب‌ها از پرندگان مهاجر خالی می‌شود.
وضعیت ناخوش پرندگان مهاجر کشورهای جهان را بر آن داشت تا در راستای نجات آنها توافقنامه‌ای با عنوان پرندگان مهاجر آبزی آفریقا - اوراسیا حاصل شود. از این رو تصمیم بر آن شد تا از سال ۲۰۰۶ میلادی دومین شنبه ماه می ( امسال ۱۴ می برابر با ۲۴ اردیبهشت) به منظور افزایش توجه جهانی به مقوله پرندگان مهاجر و اهمیت آن به عنوان روز جهانی پرندگان مهاجر اعلام کنند و همه ساله نیز به فراخور شرایط شعاری برای این روز انتخاب می شود که شعار امسال «آب؛ حفظ حیات پرندگان» تعیین شده است.
تالاب‌ها مهمترین زیستگاه پرندگان مهاجر
در همین ارتباط «محمدرضا ملکی» فعال محیط زیست در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری موج، می‌گوید: کشور ما به لحاظ جغرافیایی در مسیر دو کریدور اورآسیایی و آفریقایی قرار گرفته است که وجود تالاب در این مسیرها همواره میزبان پرندگان مهاجر هستند. در واقع این تالاب‌ها یکی از مهمترین زیستگاه پرندگان مهاجر به دلیل تأمین مواد غذایی و شرایط حیات هستند اما با خشکسالی های این چند سال اخیر بسیاری از تالاب‌ها نیز خشک یا کم آب شده‌اند که زیستگاه‌های این پرندگان را با مشکلاتی روبرو کرده است.
پرندگان مهاجر در خطر انقراض
وی با توضیح اینکه وقتی تالاب‌ها به عنوان زیستگاه این پرندگان از بین می‌روند، پرندگان نیز ممکن است در جست وجوی پهنه آبی دیگری برای مهاجرت، از بین بروند، اظهار داشت: پیدا کردن زیستگاه به عنوان منابع غذایی توسط پرندگان ممکن است ماه‌ها به طول انجامد. البته این گونه پرندگان قبل از مهاجرت میزان مواد غذایی مورد نظر خود را جذب کنند تا در خط سیری مسیرشان دچار مشکل نشوند. البته گاهی هم دیده می‌شود که پرندگان به دلیل نبود مواد غذایی در مسیر مهاجرت به صورت طبیعی تلف می‌شوند.
بازارهای فروش پرندگان مهاجر
ملکی با بیان اینکه متأسفانه به‌دلیل نبود برخورد جدی و بازدارنده با متخلفان بازارهای دائمی فروش پرندگان که در برخی شهرهای کشورمان ایجاد شده است، گفت: یکی از مهمترین مشکلات بحث شکار است، بنابراین از دست رفتن زیستگاه همیشگی و پیدا کردن تالاب جدید به عنوان زیستگاه جایگزین برای پرندگان، خطرهای زیادی به همراه دارد. همچنین یکی دیگر از روش‌هایی که در تالاب‌ها به خصوص در تالاب‌های جنوب کشور برای صید انواع پرندگان مهاجر به کار گرفته می‌شود استفاده از تورهای هوایی است.
وی در ادامه افزود: محمیه یا آبگیری طبیعی و مصنوعی است که توسط شکارچیان ساخته می‌شود که صیادان با ایجاد امنیت ظاهری و ریختن دانه در نقاط مناسب سعی در جذب حداکثری پرندگان مهاجر آبزی دارند. همچنین استفاده از دانه‌های آغشته به سم نیز در گذشته نه چندان دور یکی از پرکاربردترین روش‌ها برای صید انواع پرندگان مهاجر بود که متأسفانه از این روش در سال‌های گذشته بسیار استفاده شده و جمعیت انواع پرندگان بومی و مهاجر را به شدت کاهش داده است. در نتیجه استفاده از دانه‌های آغشته به سم که برای صید پرندگان به کار برده می‌شود پستانداران نیز به دلیل تغذیه از پرندگان مسموم یا نیمه جان به کام مرگ کشیده می‌شود.
راهکارهای حافطت از گونه‌های نادر پرندگان مهاجر
ملکی با ارائه راهکارهایی برای حفاظت از گونه‌های نادر پرنده های مهاجر گفت: ایجاد دست‌کم یک پاسگاه محیط بانی دائمی در تمامی تالاب‌های مهم که جزو مناطق چهارگانه سازمان محیط زیست می‌شوند و ایجاد نقاط امن درون تالاب های بزرگ و مهم کشور از جمله کارهای مهم در حفظ و حفاظت از پرندگان مهاجر و زیستگاه‌های آنان است. محدودههای امن باید به صورت روزانه سرکشی شوند تا هیچ عامل انسانی نتواند امنیت منطقه را بر هم زند. زمانی که امنیت در این نقاط برقرار شد تعداد بسیار زیادی از انواع پرندگان در این نقاط تجمع می‌کنند. در واقع محدودههای امن همچون یک ضربه‌گیر برای حفاظت از انواع گونه‌ها عمل کرده و باعث می‌شود پرندگان مهاجر از سایر نقاط ناامن به این نقاط پناه بیاورند.
