دولت یازدهم در ادامه سیاست و رویکردهای نشئت گرفته از تدبیر و امید تمامی اقشار ایران اسلامی مورد توجه قرار گرفته و در این میان قشر زنان به عنوان مولد جامعه نگاه خاصی را خود مئطوف کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری مرور نیوز، دولت یازدهم با نگاه توانمندسازی در جهت تسری عدالت جنسیتی وارد عرصه سیاستگذاری برای جامعه شد، درحالی که رویکرد دولت قبل توانمندسازی را مورد توجه قرار داده بود با این تفاوت که تمرکز آن قالب حمایتی و سرپرستی داشت.این تفاوت نگاه منجر به آن شده که دولت یازدهم با تمرکز بر قوانین بویژه قانون بودجه و برنامه ششم توسعه سعی در نهادینه کردن توانمندسازی مبتنی بر عدالت جنسیتی داشته باشد.
حضور پررنگ زنان در عرصه های مختلف مدیریتی کشور
هم‌اکنون وجود یک سفیر زن و دو معاون وزیر و چند رئیس سازمان و سه معاون رئیس جمهوری در بدنه دولت به همراه وجود مدیریت‌های ارشد در سطوح استان‌ها نظیر فرمانداران و معاونان استانداران و مدیران کل تصویر مشارکت سیاسی زنان در دولت یازدهم را با تغییر جدی روبه رو ساخته است.
دولت یازدهم که با شعار تدبیر و امید روی کار آمد، در حوزه زنان و خانواده نیز برنامه‌هایی اصولی همچون شناسایی وضعیت زنان و خانواده و آسیبهای موجود و نیز تدوین گزارشات تحلیلی- آماری و سیاستی وضعیت زنان و خانواده و تهیه اطلس وضعیت زنان و خانواده به تفکیک استان‌ها و نقشه آسیبهای اجتماعی حوزه زنان و خانواده همچنین تدوین و لحاظ ماده 31 در لایحه احکام برنامه ششم و تدوین سند راهبردی برنامه ششم در موضوع زنان و خانواده از دستاوردهای معاونت امور زنان و خانواده را داشته است.
اجرای طرح نظام هماهنگ توانمندسازی زنان سرپرست خانوار
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با اجرای طرح نظام هماهنگ توانمندسازی زنان سرپرست خانوار با همکاری دستگاههای ذیربط (مبتنی بر پایلوت شهری) و تهیه و ارائه بسته سیاستی – اجرایی اشتغال پایدار زنان به شورای عالی اشتغال با تأکید بر دختران فارغ التحصیل دانشگاهی و زنان سرپرست خانوار و اقدام به تدوین بسته جامع حمایتی زنان شاغل با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور گامی مثبت در حوزه زنان و خانواده برداشته است.
با ترویج و تقویت همکاری‌های شبکه‌های میان جامعه مدنی و دولت در حوزه زنان و خانواده از طریق برگزاری 8 نشست و اجرای برنامه ملی ارتقای دانش حقوقی و مهارت‌های ارتباطی از طریق شبکه اجتماعی سامانه 101 شاهد توفیقاتی در حوزه زنان بوده‌ایم.
پروژه‌های پژوهشی در موضوع زنان و خانواده
از دستاوردهای دیگر معاونت امور زنان و خانواده حمایت از پروژه‌های پژوهشی در موضوع زنان و خانواده با موضوعاتی همچون مسایل و انتظارات زنان ایران، پیمایش ملی خانواده و نیز جلب توجه و آگاه سازی مسئولین و مراجع ذیربط نسبت به مسائل و مشکلات زنان از جمله ازدواج زنان با اتباع بیگانه و زنان سرپرست خانوار و تکریم و بزرگداشت زنان شهیده و ایثارگر انقلاب و جنگ تحمیلی و مفاخر ملی و اسلامی زن در قالب برگزاری همایش ها و نشست ها و چاپ کتب زندگینامه و ساخت سردیس و برگزاری مراسم نکوداشت و حمایت از ساخت مستند و فیلم بوده است.
تدوین برنامه ملی کنترل و کاهش طلاق
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری با مشارکت در تدوین برنامه ملی کنترل و کاهش طلاق با دستگاههای ذی ربط (دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی) و بازپژوهی حقوق زنان و ارائه پیشنهاد اصلاح قوانین، مقررات و سیاست‌های حوزه زنان و خانواده از قبیل پیگیری تصویب لایحه کاهش ساعت کاری زنان شاغل دارای شرایط خاص، لایحه بیمه زنان خانه دار، آیین نامه بیمه فراگیر اجتماعی (بیمه های چند لایه)، لایحه تأمین امنیت زنان، پیشنهاد مجازات های جایگزین برای زنان زندانی در حوزه اعتیاد و مواد مخدر ، رفع مشکل بی تابعیتی فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایران با مردان خارجی، لایحه حذف تبصره ماده 26 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، پیشنهاد ده ماده به کارگروه تدوین لایحه اصلاح قانون تعزیرات موضوع اصلاح کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی معاونت حقوقی قوه قضائیه در موضوع خشونت خانگی و قاچاق انسان 139 سعی در موضوعات حقوقی حوزه زنان داشته است.
توانمندسازی اقتصادی زنان زندانی، خانواده های زندانیان
توانمندسازی اقتصادی زنان زندانی، خانواده های زندانیان و معدومین (با همکاری انجمن حمایت از خانواده های زندانیان در6 استان)، توسعه تعاملات بین المللی و دو جانبه با سایر کشور ها از طریق امضاء یادداشت تفاهم، تفاهمنامه و شرکت در مجامع و اجلاسهای منطقه ای و بین المللی در حوزه زنان و خانواده و اعزام مدیران و کارشناسان به دوره های آموزشی و اجلاسهای منطقه ای و بین المللی (ژنو ،آذربایجان ،ارمنستان ،چین و ژاپن)،حمایت از ارائه خدمات مشاوره ای و وکیل معاضدتی به پرونده های حقوقی زنان فاقد توانایی مالی (با مشارکت کانون وکلای دادگستری مرکز)، پیگیری انتصاب زنان در پستهای مدیریتی در چارچوب وعده ها و شعارها و برنامه های رئیس جمهور و ارائه پیشنهاد افزایش سالانه 10 درصدی تعداد مدیران زن در قالب طرح اصلاح نظام اداری وحمایت از طرح توان افزایی و ارتقای تاب آوری اجتماعی زنان و خانواده ها در 13 دستگاه استانی از طریق توسعه ظرفیت های جامعه محلی از دیگد دستاوردهای این حوزه بوده است.
افزایش پوشش تحصیلی دختران بازمانده از تحصیل پایه های اول تا ششم مناطق محروم
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، باحمایت از افزایش پوشش تحصیلی دختران بازمانده از تحصیل پایه های اول تا ششم مناطق محروم در 10 استان، برگزاری دو دوره آموزشی ارتقای مهارت های علمی - عملی زنان جهت حضوردر مجامع بین المللی (سازمان های دولتی و غیر دولتی)، انجام اقدامات لازم جهت گسترش حمایتهای اجتماعی از زنان معتاد در فرآیند ترک و زنان بهبود یافته (با مشارکت دستگاههای ذیربط) و هماهنگی و تعیین چارچوب همکاری‌های مشترک دستگاههای ذیربط در زمینه عرضه و فروش آثار و صنایع دستی زنان در سراسر کشور (بازاریابی، بازار رسانی و بازارداری) گام مثبتی را در حوزه زنان برداشته است.
اجرای برنامه حمایتی نهاد خانواده و کاهش فقر زنان سرپرست خانوار
از دیگر اقدامات دستاوردهای معاونت امور زنان و خانواده در دولت یازدهم می‌توان به راه اندازی پورتال و بانک اطلاعاتی جامع حوزه زنان و خانواده اجرای طرح تقویت ظرفیت ملی برای تدوین و اجرای برنامه حمایتی نهاد خانواده و کاهش فقر زنان سرپرست خانوار (برنامه کاری مشترک با صندوق جمعیت ملل متحد در چارچوب پنجمین برنامه کشوری )، طراحی 2 دوره آموزشی در حوزه سلامت برای کلیه زنان و مردان شاغل (سبا و سما) با عناوین و راهنمایی برای سفیران سلامت (زیج خود مراقبتی) و ارتقای سلامت از طریق ورزش وحمایت از راه اندازی کلینیک های سلامت خانواده و تدوین بسته خدمتی در 17 دانشگاه علوم پزشکی (با مشارکت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی) اشاره کرد.
با برگزاری 6 جلسه کارگروه تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده (ذیل شورای اجتماعی کشور)، برگزاری نشست ماهانه با مشاورین وزرا و دستگاههای اجرایی و 2 نشست با مدیران کل امور زنان و خانواده استان‌ها، مشارکت و حضور در برگزاری بیش از 50 همایش ملی و استانی، انجام بیش از 100 مصاحبه با خبرگزاری‌ها و روزنامه های داخلی وبین المللی شاهد توفیقاتی در حوزه زنان بوده‌ایم.
اجرای برنامه‌های توانمندسازی زنان و دختران
بررسی مسایل و وضعیت زنان در سکونت گاه‌های غیررسمی و بافت‌های ناکارآمد شهری و پیگیری اجرای برنامه‌های توانمندسازی زنان و دختران از طریق تبادل تفاهم نامه با وزارت راه و شهرسازی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی. همچنین اقدام و پیگیری لازم به منظور عرضه گسترده پوشش مناسب اسلامی از طریق حمایت از اتحادیه‌های صنفی با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت (متعاقب دستور رئیس جمهور و ابلاغ دفتر دولت و آسیب شناسی وضعیت موجود حجاب و عفاف وعملکرد گذشته) و هماهنگی با ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر و وزارت بهداشت و سمن‌ها در ارتقای سلامت و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی و ساماندهی وضعیت زنان کارتن خواب در تهران، مشارکت در تدوین گزارش‌های ملی جهت ارائه به مجامع بین المللی در حوزه حقوق کودک، اشتغال زنان (ILO) ،اسکان بشر، شورای حقوق بشر، کمیته رفع تبعیض نژادی CERD)2015 ) و..... از دیگر فعالیتهای معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری بوده است.
اجرای قانون افزایش مرخصی زایمان از 6 ماه به 9 ماه
معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، با پیگیری اجرای قانون افزایش مرخصی زایمان از 6 ماه به 9 ماه، مشارکت در تدوین سند ملی امنیت زنان و کودکان در روابط اجتماعی (موضوع ماده 227 قانون برنامه پنجم توسعه)، تشکیل ستاد مقابله با آسیبهای اجتماعی در معاونت و انجام اقداماتی، ازجمله نشست با سازمان تعزیرات حکومتی به منظور استفاده از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد جهت اقدام در حیطه آرایشگاههای زنانه و کاهش آسیبهای آن، احصاء اطلاعات استانی زنان سرپرست خانوار در چهار گروه اصلی (هرگز ازدواج نکرده، بیهمسر بر اثر فوت، بیهمسر بر اثر طلاق و بد سرپرست) به منظور تدوین طرح ملی توانمند سازی اقتصادی زنان سرپرست خانوار با همکاری وزارت کشور، تهیه متن پیش نویس تفاهم نامه با مرکز تحقیقات و کرسی حقوق بشر، صلح و دموکراسی دانشگاه شهید بهشتی با هدف توسعه کلینیک‌های حقوقی زنان و خانواده جهت پیشگیری از طلاق و ارائه مشاوره حقوقی رایگان و دسترس پذیر به زنان و ....، برگزاری سلسله نشست های «زن، معرفت دینی و اندیشمندان معاصر» با مشارکت کارگروه تعمیق باورهای دینی و اقدام به تشکیل کمیته تخصصی آرمان پنجم اهداف توسعه پایدار (SDGs) ذیل کمیته ملی توسعه پایدار تلاش در بررسی مشکلات حوزه زنان کرده است.
تدوین سند حمایت اجتماعی زنان
اقدام به تشکیل کمیته تخصصی آرمان پنجم اهداف توسعه پایدار (SDGs) ذیل کمیته ملی توسعه پایدار،اقدام به تدوین سند حمایت اجتماعی زنان با مشارکت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (طبق تکلیف هیأت وزیران متعاقب ارائه گزارش مسایل و انتظارات زنان در جلسه هیأت دولت)، برگزاری جلسات کمیسیون تخصصی ستاد ملی زن وخانواده، مشارکت در تدوین برنامه عمل ده ساله حقوق کودک و نوجوان ( مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک و ارائه 260 پیشنهاد جهت درج درسند)، اقدام به عضویت در شوراها وستادهای ملی وعالی تصمیم سازی وتصمیم گیری، از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگ عمومی کشور ، شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، ستاد ملی بازآفرینی شهری، شورای مشارکت های مردمی زنان مجمع خیرین سلامت و...، مشارکت در تدوین و اجرای برنامه ملی کنترل وکاهش طلاق با سازمانهای ذیربط (دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی)، انعقاد 20 تفاهم نامه با وزارتخانه ها که منجر به امضای 45 موافقت نامه اجرایی و 80 پروژه شده است؛ حضور و مشارکت درکمیته تکمیل گزارش ادواری جمهوری اسلامی ایران به کمیته حقوق کودک سازمان ملل (مهر 94) از اقدامات مثمرثمر این معاونت بوده است.
اشاره به این نکته ضروری است که رئیس جمهور کنونی در پاسخ به سوالی در مناظره اول ریاست جمهوری دوازدهم مبنی بر اینکه برنامه دولت شما در ایجاد تعادل بین اشتغال بانوان و صیانت از نقش آنها در خانواده چیست، گفت: مسئله اشتغال بانوان اهمیت فراوانی دارد و در این دولت یک اقدام بسیار مهمی انجام گرفته یعنی اشتغالی که در این دولت برای جوانها ایجاد کرده‌ایم مجموعا حدود 700 هزار شغل برای بانوان است و در استخدام اخیری هم که ابلاغیه آن تایید شده بود برای مردها و ما آن را لغو کردیم و گفتیم که بانوان و آقایان آزاد هستند خانم‌ها 53 درصد موفقیت به دست آوردند و موفق شدند برای استخدام در امتحانات ورودی و همه چیز بنابراین مسئله استفاده از خانم‌ها برای اشتغال با توجه به اینکه امروز در دانشگاه‌ها بیش از 50 ردصد از دانشجویان ما دختران ما هستند بانوان هستند و استعداد یکه آنها دارند برای کار و فعالیت و در برخی از زمینه‌ها استعداد آنها بیش از آقایان است در برخی زا زمینه‌ها ممکن است آقایان استعداد بهتری داشته باشند.
بنابراین مسئله اشتغال مسئله مهمی است صیانت از اینها هم بسیار مهم است و ما باید کاری کنیم که خانواده ها ما استحکام داشته باشند همه مشکلات اجتماعی وقت ما محاسبه می‌کنیم یک یاز عوامل و دلایلش این است که استحکام خانواده‌های ما زا بین رفته صیانت خانواده‌هیا ما زا بین رفته و متاسفانه ما نتوانستیم همه اعضای خانواده را برای جامعه امروز و شرایط امروز آماده کنیم برای فعالیت.
این در حالی است ایران در سال 2006 که نخستین سال رتبه‌بندی بر مبنای شاخص‌های بین‌المللی یعنی مشارکت و فرصت اقتصادی، دستیابی به آموزش، بهداشت و بقا، توانمندسازی سیاسی که مبنای گزارش‌های شکاف جنسیتی نیز است رتبه 108 را داشت اما روز به روز میزان این رتبه افزایش پیدا کرد به جز سال 2008 که رتبه ایران دو درجه کاهش پیدا کرد در بقیه موارد رتبه ایران بیشتر شده است. از سال 2013 زنان ایران در میان شاخص‌های چهارگانه رتبه130 را داشتند و طی سه سال این رتبه با 9 درجه افزایش به 141 رسید.
دراین دوره زمانی دولت تدبیر و امید مسئولیت اجرایی کشوررا برعهده داشته است. این مهم مؤید دو نکته است نخست آنکه ظرفیت‌های زیر ساختی در چهار حوزه بهداشت، آموزش، اقتصاد و سیاست برای زنان طی 8 سال دولت های نهم و دهم بشدت زیر سؤال قرار گرفت و زنان با دور ماندن از فرصت‌های شغلی با‌وجود درآمدهای سرشار نفتی به واسطه افزایش قیمت نفت در طول این سال‌ها نرخ بیکاری دوبرابر مردان را تجربه کردند و در حوزه آموزش عالی نیز با اجرای طرح‌های تبعیض جنسیتی از حضور در مراکز آموزش عالی فاصله گرفتند و نرخ ورودی به دانشگاه از افزون بر 60 درصد به زیر 50 درصد رسید.
براساس گزارش‌های مرکز آمار نرخ مشارکت اقتصادی زنان بین 10تا 60 سال در تابستان سال گذشته به بیش از 11 درصد رسیده است. این در حالی است که در آغاز به کار دولت نهم این نرخ به 17 درصد افزایش یافته بود. به عبارتی نرخ مشارکت زنان هرچند از سال 76 تا 84 بیش از هفت درصد رشد کرد اما در فاصله سال‌های 84 تا تابستان امسال حدود هفت درصد کاهش یافت.مشارکتی که در پایان دوره دولت اصلاحات به حدود 15 درصد رسیده بود در دولت نهم و دهم با نگاهی متفاوت با مسیر قبلی به زیر 13 درصد سقوط کرد.
جالب توجه‌ترین آمارها در ترکیب جنسیتی مدیران بخش عمومی اتفاق افتاده است، در طی سال‌های 84 تا 90 تعداد مدیران زن فعال در بخش عمومی از 69 هزار نفر به حدود 47 هزار نفر کاهش داشته است. یعنی 33 درصد از مدیران زن فعال در بخش عمومی در دوران فعالیت دولت‌های نهم و دهم سمت و شغل خود را از دست داده‌اند.در این میان افزایش حدود20 درصدی تکنیسین‌ها و دستیاران زن در بدنه بخش عمومی به نوعی نشان از تخصصی‌تر شدن مشاغل زمان و البته افت درجه فعالیت ایشان از سطوح مدیریتی به کارشناسی است. البته به غیر از افت سطح مدیریتی زنان در بدنه بخش عمومی و دولت شاهد افزایش سهم زنان در اشتغال بخش عمومی هستیم، در سال 84 بالغ بر 23 درصد از کارکنان بخش عمومی کشور را زنان تشکیل می‌دادند ولی در سال 90 این سهم به 24 درصد افزایش پیدا کرده است.دراین میان رویکردهای دیگر دولت نیز قابل توجه بود ارسال لایحه جنجالی خانواده که باید مأمنی برای حفظ خانواده و پایداری آن باشد مبدل به دغدغه‌ای برای خانواده‌ها شد.تغییراتی که این لایحه در ساختار خانواده تحت عناوین گوناگون ایجاد کرده بود نگاه به خصوصی‌ترین نهاد جامعه را به رویکردهای دشوار سوق داده بود.
خدشه دار کردن نام پدر در دولت گذشته با مطرح کردن ازدواج پدرخوانده با دختر خوانده!؟
مباحثی چون ازدواج پدرخوانده با دختر خوانده، ازدواج مجدد همسر بدون اذن همسر اول و با اذن دادگاه فقط با تأمل به ظرفیت‌های اقتصادی پدر خانواده نه تنها خانواده و روابط عاطفی آن را خدشه دار کرد بلکه مفهومی به نام پدر تغییر کرد وبه عنصری صاحب نفوذ و قدرت مدار که تنها به منافع شخصی خود می‌اندیشد، مبدل کرد.بحث برانگیز‌ترین مواد این لایحه مواد ۲۲ و ۲۳ و ۲۴و ۲۵ بود که به ثبت ازدواج مجدد و موقت، میزان مهریه و دریافت مالیات از مهریه‌های نامتعارف مربوط می‌شد اشاره داشت و سرانجام پس از اعتراضات جدی مواد ۲۳ و ۲۵ این لایحه حذف شد ولی ماده ۲۲ این قانون یعنی همان ازدواج مجدد و موقت آقایان با اضافه شدن چند شرط به آن در لایحه باقی ماند.
کاهش مشارکت سیاسی زنان در حضور در پستهای مدیریتی در دولت گذشته!؟
در همین راستا کاهش مشارکت سیاسی زنان در حضور در پستهای مدیریتی نیز قابل توجه بود بسیاری از مشاغلی که پیشتر بر مبنای تلاش‌های دولت هفتم برای ارتقای مهارت‌های مدیریتی زنان طراحی شده بود منحل و موضوعیت مشارکت زنان، منتفی گشت.دراین میان انتخاب وزیر بهداشت ازمیان زنان قابل توجه بود.تناقض جدی میان رویکردهای نهادینه شده با یک اتفاق بزرگ تحت عنوان وزارت که تابوی وزارت زنان را شکست.اما این اقدام با‌وجود بزرگی و اهمیت و تابوشکنی به دلیل دوام دار نبودن نتوانست سیر اصلی رفتار سیاسی دولت را زیر سؤال ببرد.
حذف بیشترین تعداد رشته‌های دانشگاهی از میان رشته‌های انتخابی دختران در دولت دهم!؟
زنان دولت‌های نهم و دهم با‌وجود حضور در هیأت دولت همواره در حاشیه اقدامات دولت حضور داشتند.حذف بیشترین تعداد رشته‌های دانشگاهی از میان رشته‌های انتخابی دختران در سال تحصیلی ۱۳۹۱-۹۲ در دولت دهم ثبت شد. ۳۶ دانشگاه دولتی زنان را از ۷۷ رشته دانشگاهی حذف کردند. طبق آمار دفترچه‌های انتخاب رشته در سال تحصیلی ۹۱ -۹۲ و مقایسه آنها با دفترچه‌های سال پیش از آن ۵۱۷۸ ظرفیت دانشگاهی در برخی رشته‌ها فقط به مردان اختصاص داده شده ولی هیچ زنی در آنها پذیرش نشده بود.رشته‌های حذف‌شده در سال تحصیلی ۱۳۹۱-۹۲ بیشتر مربوط به گروه علوم ریاضی و فنی بود.
منع ادامه تحصیل زنان در رشته‌های مهندسی از عملکرد دولت دهم!؟
۴۲۵۸ ظرفیت رشته‌های مهندسی، بیشترین رقم در رشته‌هایی است که زنان از ادامه تحصیل در آنها منع شده‌اند. البته تقریباً تمام شاخه‌های دیگرِ مهندسی از جمله مهندسی صنایع، عمران، مکانیک، برق، مواد، متالوژی، معدن و حتی رایانه با بیشترین تعداد حذف ظرفیت پذیرش برای زنان روبه‌رو شدند. با اینکه تعداد زنان پذیرفته‌شده در طول سال‌های مختلف در این رشته‌ها افزایش یافته، ولی همچنان رده‌های دانشگاهی و به‌طور بدیهی بازار کار مهندسی و صنعت ایران بیشتر در اختیار مردان است که فرصت اندکی برای اشتغال به زنان می‌دهد. در همین راستا زنان مجرد بالای 18 سال برای خروج از کشور باید اذن ولی را داشته باشند ولی منعی برای دریافت گذرنامه ندارند.
با این رویکرد زنان مجرد حتی در 40 سالگی نیز اجازه خروج ازکشور را ندارند.زنان درایران پس از انقلاب اسلامی عرصه‌ای تازه برای بروز خواسته‌ها جست‌و‌جو کردند که شاید برجسته‌ترین آنها حوزه ارتقای سطح دانش بویژه در آموزش عالی است.
اون عکسی که گذاشتید معلومه حرفاتون دروغه
وقتی آدم میخرید برای تبلیغ معلومه که نمیزاره عکسش بیفته