اینجا تاریخ سخن می‌گوید

به گزارش مرور نیوز، این شهرستان در جنوب شرقی دریاچه ارومیه و در 150 کیلومتری جنوب شهرستان تبریز در مسیر جاده ترانزیتی تبریز - میاندوآب واقع شده است که از شمال و شمال شرقی به شهرستان مراغه، از سمت شمال به شهرستان بناب، از قسمت جنوب و جنوب غربی به شهرستان میاندوآب از استان آذربایجان غربی و از سمت غرب و شمال غربی به دریاچه ارومیه محدود می‌شود.

شهرستان ملکان 116 مورد اثر تاریخی ثبت ملی شده است و جزو مناطق مهم و ارزشمند استان آذربایجان‌شرقی در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که همه ساله پذیرای هموطنان و گردشگران در فصول مختلف سال بخصوص نوروز می‌باشد.

پل دختر قلی کندی، قلعه بختک لیلان، منطقه گردشگری شورسو، چشمه آب معدنی آرپادرسی، دره گاومیش ئولن، زیارتگاه علی بلاغی، پل آجری لیلان چای، ارتفاعات شیرانشاهلو، سد قوشقیه، کمپ پارک جنگلی ملکان، تفرجگاه باباگرگر لیلان از جمله مراکز تفریحی و زیارتی مهم شهرستان ملکان به شمار می‌رود.

پل دختر قلی کندی معروف به قیزلار کورپوسی؛ این پل روی رودخانه «مردق» در دهستان گاودول مرکزی و بین روستاهای قلعه چوق و قلی کندی از توابع شهرستان ملکان قرار گرفته و به دلیل نوع طاق‌ها و ترکیب نمای سنگی و آجری دارای ویژگی‌های خاصی است.

به پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌شرقی و در اجرای ماده یک از قانون تشکیلات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور پل قیزلار روستای قلی کندی ملکان به شماره 22718 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

قدمت این پل به دو دوره صفویه و قاجاریه بر می‌گردد و دارای پنج چشمه (سه چشمه اصلی و دو چشمه فرعی) است، چشمه‌های اصلی برای گذر آب رودخانه بوده و چشمه‌های فرعی برای آبیاری اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گرفته است که به علت تجمع خاک ناشی از رسوب، جریان آب رودخانه بسته شد.

پایه‌های پل، سنگی بوده و خود پل با مصالح سنگی و آجری ساخته شده است؛ این پل با ابعاد تقریبی 49 متر طول، 5/5 متر عرض و ارتفاع شش متر و مساحت 257 متر مربع، راه ارتباطی دو روستای قلی کندی و شیخ بابا می‌باشد.

منطقه گردشگری شورسو؛ آب شورسو ملکان امتحان خود در درمان دردهای عضلانی و پوستی را پس داده است، این محل در شش کیلومتری شهرستان ملکان و مابین دو روستای شیخ بابا و شیخ السلام قرار دارد، باتوجه به اهمیت این جاذبه گردشگری، امکانات رفاهی در اطراف آن احداث شده است.

چشمه آب معدنی آرپادرسی؛ این چشمه در 25 کیلومتری شهرستان ملکان از بخش لیلان و در روستای آرپادرسی قرار دارد، دفع سنگ کلیه از خاصیت های مهم آب این چشمه می‌باشد؛ به طوری که همه ساله گردشگران زیادی جهت استفاده از آب این چشمه به شهرستان ملکان سفر می‌کنند.

دره گاومیش ئولن در روستای دیزج شیخ الاسلام واقع شده است که در فصل بهار، آبشار آن از چندین متری کوه به پایین سرازیر می‌شود، این دره برای کوه نوردی و تفریح مناسب بوده و چشمه بالای کوه با اطراف سرسبز به صفای آن می‌افزاید.

زیارتگاه علی بلاغی؛ این زیارتگاه در روستای آقمنار از بخش مرکزی شهرستان ملکان قرار دارد که از فضای باز برخوردار است. زیارتگاه، محوطه تاریخی و چشم انداز منحصر به فرد منطقه گویای شواهد ارزشمند تاریخی و طبیعی آن است، این محل در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.

قلعه بختک شهر لیلان نیز از دیگر جاذبه‌های گردشگری شهرستان ملکان است که با وسعتی حدود 110 هکتار در ورودی شهر لیلان واقع شده است. قلعه بختک سال 1379 با شماره 2780 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه در سال‌های قبل توسط بسیاری از باستان شناسان ایرانی و خارجی مورد بررسی و بازدید قرار گرفته و در مورد قدمت و پیشینه تاریخی آن، مطالبی ارایه شده است؛ در واقع، قلعه بختک یکی از محوطه‌های نادر و استثنایی در منطقه شمال غرب کشور بوده و توجه بسیاری از باستان شناسان و محققان را به خود جلب کرده است.

ولفرام کلایس، باستان شناس آلمانی، بررسی‌هایی در حصار قلعه بختک داشته و طبق نظر او، تاریخ دقیقی را نمی‌توان در خصوص قلعه اعلام کرد، ولی آثار هزاره اول پیش از میلاد تا دوره اسلامی (ایلخانی) را می‌توان در سطح محوطه مشاهده کرد؛ همچنین سال ۱۳۸۰، علی صدرایی، عضو هیات علمی پژوهشکده باستان شناسی سازمان میراث فرهنگی کشور، برای برنامه پژوهشی و گمانه‌زنی به منظور تعیین حریم محوطه باستانی قلعه بختک در منطقه حضور یافت.

در این راستا آثار بررسی سطحی قلعه حاکی از قدمت پیش از تاریخ تا دوره اسلامی بوده و عمدتاً آثار دوره ساسانی و اشکانی در آن به چشم می‌خورد. در سال 1386 در اولین اقدام عملی، نقشه محدوده قلعه و نیز عکس ماهواره‌ای محوطه تهیه شد. یکی از مهم ترین کارهایی که طی سال‌های جاری در محدوده قلعه بختک انجام شد، شناسایی و بررسی باستان شناسی تپه‌های اقماری و محدوده قلعه بختک بوده که با توجه به نوشته‌هایی که در گزارشات باستان شناسی در مورد قلعه بختک آمده است، تعداد تپه‌هایی که در ارتباط با قلعه و در حوزه فرهنگی آن آمده، 46 مورد است.

پل آجری لیلان چای در یک کیلومتری جنوب شهر لیلان بر روی رودخانه لیلان چای واقع است در دوران گذشته راه ارتباطی همدان - کردستان و مراغه - تبریز بوده، ولی در حال حاضر به دلیل احداث جاده جدید میاندوآب - ملکان این منطقه دور افتاده محسوب شده و تنها راه ارتباطی روستاهای فتح الله کندی، محسن آباد (جین قره) به شهر لیلان می‌باشد.

رودخانه لیلان چای در طول تاریخ برای دشت لیلان بسیار حاصلخیز و تمدن‌ساز بوده و تمدن‌ها و فرهنگ‌های بسیار کهن از دوران پیش از تاریخ در کنار این رودخانه شکل گرفت که از جمله فرهنگ‌ها می‌توان به تپه چمن، الله قلی و بعضی از تپه‌های‌شرقی اشاره کرد. این رودخانه برای کشاورزی منطقه بسیار حایز اهمیت است.

رودخانه لیلان از کوهستان‌های شرقی لیلان سرچشمه و به سمت غرب جریان یافته و در نزدیکی شهر میاندوآب به رودخانه زرینه‌رود می‌پیوندد.

این پل دارای سه دهنه به اندازه‌های یکسان است و در قسمت شرقی سه موج شکن بصورت مثلثی و در قسمت غربی پل نیز سه نیم دایره بصورت پشت بند وجود دارد؛ مصالح به کار رفته در پل عبارت است از آجر که در قسمت‌های طاق‌ها و بالایی پل بکار رفته و سنگ‌های تراش‌دار که در قسمت پایه‌ها و موج شکن‌ها و پشت بندها از آن استفاده شده است.

باتوجه به نبود کتیبه‌ای در این پل، تخمین تاریخ آن خیلی مشکل است؛ اما باتوجه به شیوه معماری و طاق‌های پل و همچنین شواهد آثار منطقه لیلان که غالباً بیشتر از دوره ایلخانی نمی‌باشد، می‌توان این دیدگاه را مطرح کرد که پل مربوط به عصر ایلخانی است.

ارتفاعات شیروانشاهلو؛ در بخش مرکزی از شهرستان ملکان قرار گرفته و دارای مناظر و چشم انداز زیبا می‌باشد، این محل در 15 کیلومتری از شهرستان ملکان در روستای شیروانشاهلو قرار دارد.

کمپ پارک جنگلی ملکان؛ این کمپ نیز از دیگر جاذبه‌های گردشگری ملکان شمار می‌رود که در زمینی به وسعت سه هکتار و با امکانات رفاهی و خدماتی توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در شهرستان ملکان ایجاد شده است. این محل در ورودی از طرف شهرستان بناب جنب دانشگاه آزاد اسلامی و در حدود 5/1 کلیومتری از جاده ترانزیتی محور ملکان - بناب قرار گرفته است.

کمپینگ پارک مشاهیر؛ کمپینگ پارک مشاهیر در ورودی شهرستان ملکان در بلوار بسیج واقع شده است؛ کمپینگ شهرداری با امکانات رفاهی استراحتگاه و خدمات بهداشتی در راستای ایجاد مکانی برای استراحت موقت مسافرین و گردشگران توسط شهرداری ملکان احداث شده است؛ در قسمتی از فضای این پارک محلی به عنوان نمایشگاه دائمی صنایع احجام سفالی ( تندیس مشاهر و هنرمندان) با بیش از 40 اثر نصب شده است.

سد قوشقیه سی؛ سد قوشقیه سی در 15 کیلومتری از شهر ملکان در بخش لیلان قرار دارد چشم انداز زیبا و منحصر به فرد از مزیدهای این منطقه بشمار می رود.

منطقه باباگرگر لیلان محلی برای تفرجگاه و کوه نوردی ساکنان منطقه لیلان است که در 8 کیلومتری از شهر لیلان قرار دارد؛ در قله این کوه زیارتگاهی وجود دارد که در مراسمات مختلف از آن استفاده می‌شود.

ملکان شهر خوشه‌های طلایی

کشاوزی در ملکان زنده بوده و مشهورترین محصول کشاورزی این شهرستان انگور می‌باشد؛ به طوری که ملکان به شهر الهه انگور مشهور است.

شهرستان ملکان با برخورداری از 11 هزار هکتار باغ انگور در زمینه تولید کشمش، مقام نخست استان آذربایجان‌شرقی و سوم کشوری را در اختیار دارد؛ پس اگر راهتان به ملکان افتاد، حتماً کشمش این شهر را به عنوان سوغاتی مرغوب تهیه کنید.

همچنین گردشگران می‌توانند از صنایع دستی منطقه همچون انواع فرش و گلیم، منبت چوب، معرق چوب، گلدوزی سنتی و انواع رودوزی، طراحی و احجام سفالی و ... به عنوان یادگاری از صنعت، فرهنگ و تاریخ ملکان تهیه کنند.

به گزارش ایسنا، باتوجه به تاریخ غنی، خوش آب و هوا بودن و همچنین موقعیت جغرافیایی ویژه ملکان، انتظار می‌رود مسافران زیادی در طول تعطیلات عید نوروز از این شهرستان دیدن کنند؛ از این رو مسئولان ملکان از ماه‌ها قبل به دنبال آماده کردن این شهرستان برای استقبال از مسافران نوروزی هستند.