بازار چهارسوق اردکان، هنری از معماری کویر در دوران صفوی و بازاری مسقف با طولی نزدیک به یک کیلومتر بوده که شهر را زینت داده و زمانی بزرگترین چار سوق جنوب کشور محسوب میشده است.
البته دریغ از امروز که از آن همه شکوه، تنها دور راسته کوچک با بناهای جانبی آن از دوران قاجاریه به یادگار مانده است.
به گزارش مرور نیوز این بازار بیش از 400 سال قدمت داشته و از مقابل باغ ملی آغاز و به میدان کوشک نو ختم میشده است.
چارسوق در قاعده شبه دایرهای به شعاع معادل 10 متر بوده که دارای هشت ضلع بوده و چهار دهنه آن را مغازه تشکیل میداده است.
این بنا دارای یک گنبد مخروطی شکل بوده است که 32 وجه داشته است و ارتفاع آن به شش متر میرسیده، به طوری که از حوالی ترکآباد نیز قابل رویت بوده است.
انتهای این بنای مخروطیشکل با کلاهفرنگی پوشانده شده بوده و در نقش نورگیر عمل میکرده است.
از ظرافتهایی که در معماری و طراحی بازار وجود داشته، عبور آب از وسط آن بوده است؛ آبی که نماد حیات و سرزندگی است. این آب از قنات نیلی تأمین میشده و تا انتهای بازار ادامه داشته است.
نکات دیگری که در مورد بازار اردکان قابل بیان است، وجود تیمچههاست که فلسفهاش تأمین امنیت بیشتر برای برخی دکانهای خاص بوده است. از نمونههای بهجای مانده آن، تیمچهای رو به روی مسجد حاج محمدحسین است.
همچنین این بازار دارای بازارهای فرعی بوده است که از آن مشتق میشدهاند، مانند بازار چیلونگرها که بقایایی از آن بهجای مانده است؛ اما شاهکار معماری آن، تلاقی بازار اصلی با بازار کوچکتری بوده است که بقایای آن، امروزه نمادی گشته است برای بازار قدیمی اردکان. این تلاقی به چهارسوق یا به بیان عامیانه، چارسوق معروف بوده است.
بازار در حوالی سال 1336 در اثر بارش زیاد باران آسیب دید که توسط مرحوم استاد محمد شابل و استاد میرزا محمد دهستانی مرمت شد اما انگار تصمیم بر این گرفته شده بود تا این قلب تپنده اردکان با تمام خاطرات، خوشیها و ناخوشیهایش، برای همیشه به تاریخ بپیوندد و بنا بر آنچه که معروف است در تاریخ 28 بهمنماه سال 1338 این تصمیم عملی شد و بازاری که 400 سال در برابر آفتاب کویر و طوفان و باران مقاومت کرده بود، سرانجام قسمت اعظم آن در این سال در برابر کلنگ و تیشه تجددطلبان فرو ریخت.