کاهش ۸۰ درصدی مسافران ناوگان ریلی به دلیل پاندمی کرونا

به گزارش مرور نیوز، در حال حاضر در تمام دنیا دولت ها در بخش زیرساخت های ریلی سرمایه گذاری می کنند، به همین دلیل بازدهی سرمایه گذاری به صورت بلندمدت ترسیم می شود، اما در ایران چند سالی است به دلیل مشکلات بودجه ای دولت به استقبال مشارکت بخش خصوصی هم رفته هرچند بیشتر نهادها در این بخش فعال هستند، با این حال شیوع ویروس کرونا مشکلاتی را برای سیاست توسعه حمل و نقل مسافری در بخش ریل ایجاد کرد، چراکه به گفته مهرداد تقی‌زاده دبیر انجمن شرکت‌های ریلی، بخش حمل و نقل ریلی مسافری به دلیل شیوع بیماری کرونا تا پایان خرداد ۵۰۵ میلیارد تومان و بخش حمل و نقل ریلی بار ۱۰۰ میلیارد تومان زیان دیده است، زیرا در این مدت ۳۰۰ هزار بلیت قطار کنسل شد و ۹۱ میلیارد تومان پول بلیت قطار به مردم برگردانده شد.

همچنین یک کارشناس حمل و نقل ریلی با اشاره به اینکه شاخص حمل و نقل ریلی یکی از فاکتورهای توسعه کشورهاست، گفت: در حال حاضر هر چقدر دولت در حمل و نقل ریلی سرمایه گذاری کند به همان اندازه ارزش افزوده بالایی در بلندمدت نصیب کشور خواهد شد، افزود: حمل و نقل دیربازده است و به دلیل آنکه ممکن است دولتی نتواند نتیجه سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل ریلی را در دولت خود ببیند از ورود به این بخش خودداری می‌کند، اما واقعیت این است که توسعه حمل و نقل ریلی نقش مهمی در توسعه اقتصادی دارد.

ناصر غفاری با بیان اینکه در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید به سیاست حمایت از حمل و نقل ریلی اشاره شده، تصریح کرد: در این قانون آمده که اگر حمل و نقل ریلی در بخش بار و مسافر موجب کاهش مصرف سوخت شود ۷ دهم سنت به ازای هر کیلومتر/نفر در حمل و نقل مسافری محاسبه و به شرکت مربوطه پرداخت شود. این مفاد قانونی نشان می دهد که حوزه ریلی سوددهی پایینی دارند و نوعی سرمایه گذاری بلند مدت است.

او با تاکید بر اینکه در چند ماه گذشته شرکت های ریلی تنها ۱۵ درصد درآمد مدت مشابه سال قبل را داشته اند، تصریح کرد: هزینه های دستمزد، تامین قطعات و .... تورمی بالایی در سال جاری داشته اند. حال با توجه به این تورم و نرخ بازدهی کم شرکت های حمل و نقل ریلی، دولت باید سیاست های حمایتی بکار بگیرد، زیرا شرکت های با ناوگان جدید ۱۰ درصد بیشتر بازدهی ندارد و شرکت های ریلی با ناوگان فرسوده تر بازدهی سه تا چهار درصدی دارند و از طرف دیگر ۶۰ درصد هزینه های ناوگان مسافری در بخش ریل به نیروی انسانی بر می گردد و با وجود کرونا شرکت ها مجبور به حفظ نیروی انسانی هستند، از این رو بیشتر شرکت ها برای این پرداخت ها مجبور به دریافت تسهیلات شده اند تا حقوق کارکنان را بپردازند.

او با بیان اینکه ۲ سال طول می کشد تا زیان کرونا به شرکت های حمل و نقلی جبران شود، تصریح کرد:  با توجه به اینکه با نرخ بنزین کنونی در ایران تردد با وسیله نقلیه شخصی صرفه اقتصادی دارد و از طرف دیگر به دلیل تورم و کاهش قدرت خرید مردم، میزان تردد با وسایل نقلیه عمومی و قطار کاهش یافته است میزان سودآوری شرکت های حمل و نقلی نیز کاهش یافته است، زیرا قشر متوسط به عنوان جامعه شرکت های حمل و نقل ریلی کاهش یافته از این رو شرکت ها به دنبال راه اندازی واگن های چهار تخته لوکس هستند تا اقشار غنی جامعه با این قطارها تردد کنند، این روند باعث شده که در یکی دو سال گذشته قطارهای سه، چهار و پنج ستاره افزایش یابند.

غفاری با نگاهی به سایر عوامل موثر در کاهش حمل و نقل مسافری در بخش ریل، گفت: از طرف دیگر جمعیت خانواده ها تغییر کرده و از خانواده های ۶ یا ۵ نفر به خانواده های ۲ یا ۳ نفره تغییر کرده و این مساله روی تردد مسافران با قطارها تاثیر گذاشته است. زیرا قبلا در خانواده های پر جمعیت یک واگن را به طور کامل اجاره می کردند و امروز خانواده های کم جمعیت از نظر پرداختی اینکار را نمی کنند و از طرف دیگر حاضر نیستند در کنار خانواده دیگری در یک کوپه باشند به همین دلیل تردد با قطار کاهش یافته است.

او با بیان اینکه در برنامه ششم توسعه روی توسعه حمل و نقل تاکید شده است، افزود: در ماده ۴۱ قانون حمایت از ایثارگران آمده است که مابه التفاوت بلیت نیم بها برای جانبازان باید توسط بنیاد مستضعفان پرداخت شود و این بنیاد در پرداخت این هزینه طفره می رود و از طرف دیگر شرکت ها دوست ندارند این ظرفیت قانونی را قطع کنند.  همچنین در ماده ۵۲ برنامه ششم توسعه تاکید شده که مسافر از پرداخت مالیات ارزش افزوده معاف است و در مقابل شرکت های ریلی برای خرید قطعات، خدمات و ... مالیات ارزش افزوده پرداخت می کنند و قانون گذار تاکید کرده که سازمان امور مالیاتی باید این مالیات را با نرخ صفر محاسبه کند اما این اتفاق نمی افتد و بعد از پیگیری های زیاد در بخش حمل و نقل باری اجرایی شده، اما هنوز در بخش مسافری مالیات ارزش افزوده اخذ می شود.

یکی از سیاست های دولت در چند سال اخیر توسعه ناوگان حمل و نقل ریلی بوده است که امروز به دلیل شیوع کرونا با مشکلات جدی مواجه شده اند و این شرکت ها نه تنها نیازمند تسهیلات کم بهره هستند به ظرفیت های قانونی همچون معافیت از پرداخت مالیات ارزش افزوده نیاز دارند.