مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم با اشاره به احتمال برهم زدن برجام از سوی ترامپ و مواضع اروپایی‌ها در برابر این اقدام، گفت: ترامپ فشارهایی را بر برجام وارد خواهد کرد اما خردمندانه است که همه طرف‌های برجام به طور جدی از این توافق حمایت کنند.
به گزارش مرور نیوز، دن اسمیت در سخنانی که صبح امروز در شورای راهبردی روابط خارجی در جمع اساتید و خبرنگاران با محوریت آینده اروپا و روابط فراآتلانتیک در دوران ترامپ داشت، اظهار کرد: همانطور که قابل پیش‌بینی بود سخنان مراسم تحلیف ترامپ نشان داد که ترامپ تجارت و تعاملات اقتصادی را مبتنی بر فرآیند برد ـ برد نمی‌بیند و بر افزایش صادرات آمریکا فراتر از تعاملاتی که با کشورها و بلوک‌های قدرت دارد عمل خواهد کرد و این یک رویکرد متفاوت است.
وی گفت: معتقدم باید منتظر راهبردها و تاکتیک‌های کوتاه مدت از سوی ترامپ در مسائل سیاسی و اقتصادی باشیم؛ راهبردهایی که در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخ دهد.
مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم با اشاره به تعهد ترامپ به استفاده از توئیتر برای صحبت با افکار عمومی، خاطرنشان کرد: استفاده از حداکثر 180 کاراکتر برای ایجاد ارتباط مستقیم به نظر می‌آید به این دلیل باشد که ترامپ می‌خواهد این پیام را برساند که موضوعات سیاسی را می‌توان در همین حد حل و فصل کرد و یا باید در همین حد کوتاه به آن پرداخت. این در حالی است که رویکرد ترامپ کاملا متفاوت از رویکرد اوباماست.
اسمیت افزود: سخنرانی اوباما در قاهره، پراگ و یا در پذیرش جایزه صلح نوبل که از یک جنگ عادلانه و منصفانه صحبت می‌کند مبتنی بر یک دیدگاه فلسفی است چیزی که در دیدگاه‌های ترامپ کمتر می‌بینیم. از نظر ترامپ سخنرانی باید کوتاه و با نتایج مشخص باشد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: ترامپ از قدرت و چانه‌زنی آمریکا حتما استفاده می‌کند که سیاست‌هایش را در چارچوبی که خود مدنظر دارد پیگیری کند. در حوزه سیاست خارجی سه یا چهار مساله مهم پیش‌روی دولت آمریکاست که به نظر می‌آید چین و تعامل با این کشور به لحاظ سیاسی و اقتصادی از مهم‌ترین آنهاست. در رابطه با چین موضوع بازبینی رابطه تجاری، وضعیت حقوق بشر و سیاست در دریای چین مسائل محوری هستند.
وی گفت: در رابطه با روسیه، رییس‌جمهور جدید آمریکا حمایت بیشتری را از خود نشان داده است برخلاف آنچه از سوی اوباما نسبت به مواضع ولادیمیر پوتین شاهد بودیم.
اسمیت افزود: در رابطه با ایران و برجام احتمالا فشارهای ترامپ بیشتر خواهد شد اما این فشارها و اقداماتی که در این چارچوب می‌خواهد صورت گیرد قابل پیش‌بینی نیست با این حال خردمندانه است که تمامی طرف‌های برجام به طور جدی از این توافق دفاع کنند. معتقدم برجام چه در داخل ایران و چه در پایتخت‌های کشورهای اروپایی، چین و روسیه و حتی آمریکا به حمایت‌های زیادی نیاز دارد. اگر آمریکایی‌ها ببینند در ایران انتقادها به برجام زیاد است و ایرانی‌ها هم صدای مخالفت نسبت به برجام دارند آنها هم پیش خود می‌گویند ما هم از این توافق خوشمان نمی‌آید و راحت می‌توانند آن را کنار بگذارند.
مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم با اشاره به سفر نخست‌وزیر انگلیس به آمریکا که قرار است به زودی انجام شود، گفت: مهم است که خانم ترزا می دفاع جدی از برجام داشته باشد. ما شاهد بودیم که خانم موگرینی موضع جدی و محکمی در حمایت از برجام و اجرای آن داشتند.
وی با اشاره به سیاست ترامپ در رابطه با سیاست جهانی مبارزه با تغییرات آب و هوایی، گفت: ترامپ رویکرد مفعولانه‌ای را نسبت به این موضوع آغاز کرده است و تصور می‌شود آمریکا دیگر پیش قدم برای این مساله نیست بلکه نوعی از ائتلاف را با کشورهایی که از این سیاست حمایت می‌کنند دنبال خواهد کرد.
اسمیت در رابطه با سیاست ترامپ در مواجهه با اتحادیه اروپا و ناتو، تصریح کرد: ترامپ مخالف اتحادیه اروپا و ناتو است و از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا استقبال کرد و پیش‌بینی کرده است که اتحادیه اروپا در حال از بین رفتن است. این در حالی است که علاوه بر انگلیس، روسیه نیز در سال‌های گذشته این موضع را مطرح کرده است که کشورها خودشان باید به فکر خودشان باشند و امنیت خود را تامین کنند بنابراین می‌توان گفت رویکرد عقبگرد از اتحادیه اروپا و ائتلاف‌هایی که تاکنون به این شکل شاهد بودیم در حال گسترش است.
مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم ادامه داد: اگر آمریکا از ناتو خارج شود آمریکا دیگر نقش سازنده ایفا نخواهد کرد و نگرانی جدی اروپای غربی همین است. تمام مواضع ترامپ مخالف مواضع اتحادیه اروپا است به ویژه در رابطه با شاکله این اتحادیه. با این حال هنوز مشخص نیست که واکنش اتحادیه اروپا به رویکردهای آتی احتمالی ترامپ چه خواهد بود. انتخابات در فرانسه، هلند و آلمان بسیار تاثیرگذار است اما اگر در انتخابات فرانسه و آلمان افراطیون و راست‌گراها پیروز شوند به این معنا خواهد بود که اتحادیه اروپا به عنوان بازیگر واحد نقشش پایان یافته است.
وی در پاسخ به این پرسش که چنانچه اروپا در میان انتخاب برای حفظ خود و ناتو و برجام بماند کدام را انتخاب می‌کند؟ گفت: اروپایی‌ها می‌توانند برای تقویت اتحادیه از آمریکا فاصله بگیرند مثل آنچه که در دوران بوش اتفاق افتاد و به سمت یکپارچه‌سازی در برابر تحولاتی از جمله تروریسم و حملات سایبری حرکت کنند. اتحادیه اروپا هنوز بزرگ‌ترین بازار تجاری دنیا با بیش از 450 میلیون جمعیت به جز انگلستان است و یک موتور محرک قوی مثل آلمان را به لحاظ قطب صنعتی بودن در اختیار دارد. از طرفی اتحادیه اروپا می‌تواند وارد رابطه جدید با چین شود.
اسمیت تاکید کرد: با این حال جدایی اروپا از آمریکا سخت است چرا که DNA اروپایی‌ها وابسته به آمریکاست. معتقدم سوال مهم امروز این است که اتحادیه اروپا بدون آمریکا می‌تواند خود را حفظ کند یا نه و اگر بخواهد این کار را انجام دهد چطور؟
وی خاطرنشان کرد: در عین حال معتقدم اتحادیه اروپا نباید اختلاف نظر جدی را با دیدگاه‌ها و مواضع عمده آمریکا تا سال 2020 ایجاد کند و خود را به عنوان قطب متخاصم آمریکا معرفی نکند.
مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم ادامه داد: توافق هسته‌ای نه چندان توافق عالی است و نه توافقی بد بلکه این توافق بهترین حالتی بود که می‌توانستیم به آن برسیم و توسط همه طرف‌ها مورد حمایت قرار گرفته است به جز اسرائیل. تاکنون اتحادیه اروپا به حمایت خود از این توافق ادامه داده است و تعاملات اقتصادی و تجاری را با ایران تسهیل کرده و تا الان مشکلی وجود نداشته است.
اسمیت گفت: در صورتی که ترامپ بخواهد علیه برجام اقدام کند اروپا سعی خواهد کرد کار خودش را انجام دهد و آنها هم کار خودشان را. در هر حال توافقی نهایی شده و باید به آن احترام گذاشت و دیگر اینکه باید بگویم اروپا تحت کنترل آمریکا نیست و با احترام به اصول متقابل سیاسی می‌توان رویکردهای خود را پیش برد. با این حال هنوز زود است که ببینیم نوع تعامل آمریکا و اروپا چه تاثیری بر تعاملات سیاسی و بین‌المللی خواهد گذاشت.
وی در پاسخ به سوالی درباره تعامل انگلستان و آمریکا، تصریح کرد: عقب‌نشینی انگلیس از اتحادیه اروپا به این معنا نیست که سیاست انگلیس به آمریکا نزدیک‌تر می‌شود و هنوز زود است که درباره موضوعات مهم مثل خاورمیانه، تغییرات اقلیمی و ... فکر کنیم انگلیس و آمریکا با هم هم‌نظرند. مثلا در سازمان ملل در رابطه به شهرک‌سازی اسرائیل، انگلیس علیه اسرائیل به قطعنامه رای داد و این موضوعی نیست که آمریکا از آن خوشش بیاید.
مدیر موسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استهکلم گفت: معتقدم سیاستهای ترامپ حرکت به سمت جهان تک قطبی را تقویت می‌کند. اینکه با چند قطبی شدن، دنیا امن‌تر می‌شود یا نه، باید بگویم در سال‌های آینده شاهد ناامنی بیشتری خواهیم بود و چند قطبی شدن عاملی برای امن‌تر شدن نیست.
