توصیه های تغذیه ای در روزهای کرونایی

به گزارش مرور نیوز، با وجودی که کرونا هنوز درمان و دارویی ندارد، اما فضای مجازی پر است از انواع توصیه ها برای مصرف غذاها و داروهای گیاهی مختلف. با این حال هنوز هیچ نسخه واحدی در مورد موادی که باید در این برهه بیشتر در سفره شهروندان باشد؛ منتشر نشده است. محمد حسن انتظاری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و رییس دانشکده تغذیه دانشگاه اصفهان اما از مواد و نوشیدنی و غذاهایی می گوید که می تواند بدن ما را در این روزهای کرونایی؛ در برابر ویروس کرونا تا حد زیادی محافظت کند. گفتگویی در مورد تغذیه کرونایی.

این روزها؛ با اوج گیری مجدد کرونا دوباره شاهد هستیم که اخبار و مطالب فراوانی در مورد تغذیه و آنچه باید بخوریم یا از آن پرهیز کنیم منتشر می شود. اما حقیقت آن است که هنوز الگوی واحدی در این زمینه منتشر نشده است. برای همین هر کسی به خودش اجازه می دهد تا غذا یا نوشیدنی خاصی را به شهروندان توصیه کند. واقعا تکلیف چیست و مردم باید از چه موادی برای تغذیه خود و خانواده هایشان استفاده کنند؟

همانطور که امروزه بر همه ثابت شده، مصرف غذاهای مقوی و تغذیه درست ازآنجاییکه می تواند باعث تقویت سیستم ایمنی و به اصطلاح افزایش بنیه انسان شود، می تواند نقش مهمی در مقاوم شدن بدن در برابر کرونا باشد. بنابراین توصیه همه کارشناسان علم تغذیه هم این است که مردم؛ از غذاهای تازه و مقوی استفاده کنند.

این درست است. ولی چه غذاهایی؟ مهم این است؟

ببینید ما یک قانون کلی در علم تغذیه داریم که کمبودهای تغذیه ای  هم بدن را برای پذیرش انواع بیماری ها مساعد و هم بدن را فرتوت و کم بنیه می کند. حالا می خواهد این بیماری یک بیماری غیرعفونی باشد یا یک بیماری عفونی مثل کرونا. بنابراین بهتر است از غذاهای سنتی متنوعی که داریم استفاده شود.  مثلا یکی از توصیه های ما این است که در غذاهای روزانه امان از پروتیین ها بیشتر استفاده شود. به عنوان مثال خوب است که در برنامه روزانه امان مصرف یک عدد تخم مرغ را داشته باشیم.

در مورد میوه ها نیز توصیه می کنیم که از مصرف انواع میوه ها؛ بخصوص میوه های فصل و میوه های رنگی به هیچ وجه غافل نشویم. چون این میوه ها هم آب بدن را تامین می کنند و هم به عنوان آنتی اکسیدان از بدن دفاع می کنند و هم املاح و ویتامین های متنوعی را دارند.در واقع بدن ما در این روزهای حساس باید برای مواجهه با کرونا در حالت آماده باش باشد. بنابراین بهتر است تا جاییکه می توانیم از مصرف انواع فست فود ها و چیپس و پفک و از این دست تنقلات خودداری کنیم. اینها سیستم ایمنی بدن ما را منحرف و ضعیف می کند. یعنی بدن باید در دو جبهه بجنگد. هم با بیماری کرونا و هم با خطرناشی از کاهش سیستم ایمنی بدن. اگر این اتفاق بیافتاد سیستم دفاعی بدن می تواند در بسیاری از موارد از پس بیماری کرونا برآید.

در چند ماه گذشته و با آغاز بیماری کرونا؛ بازار استفاده از انواع گیاهان دارویی و تجویز آنها بسیار داغ شده است. واقعا این داروهای گیاهی در کنار تغذیه می تواند باعث افزایش سیستم دفاعی بدن به کرونا شود؟

همانطور که حتما شنیده اید، تاکنون هیچ درمان شناخته شده و هیچ دارویی برای کرونا کشف نشده است. ولی با این حال، هر کاری که بتواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کند؛ می تواند خطر ابتلای فرد به بیماری را کاهش دهد. مثلا به هر حال مصرف دانه های گیاهی؛ هر کدام می تواند خاصیتی داشته باشد. بنابراین مصرف آنها که اکثرا در قالب جوشانده ها باشد؛ حداقل ضرری برای بدن ندارد و به نوعی برای آن مفید هم هست. گرچه نباید در این زمینه هم افراط و تفریط کرد چرا که مصرف بیش از حد هر یک از گیاهان دارویی نیز می تواند برای بدن تبعات فراوانی را به دنبال داشته باشد. مثلا گفته می شود که مصرف ویتامین D، برای افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن در برابر کرونا موثر است. درحالیکه بدن به صورت روزانه حداکثر هزار واحد بین المللی از این نوع ویتامین را نیاز دارد نه اینکه بخواهیم هر روز یک قرص 4-5 هزار واحدی بخوریم. در این صورت طبیعی است که بدن دچار مسمومیت می شود. 

در همان ابتدای شیوع کرونا، گفته می شد که برخی از میوه ها مثل لیمو و هویج باعث افزایش قدرت سیستم دفاعی بدن می شوند. برای همین قیمت این میوه ها به شدت افزایش پیدا کرد. واقعا این دو میوه تا این حد در افزایش قدرت ایمنی بدن موثرند؟

مسلما ویتامین C موجود در لیمو یا ویتامین A موجود در هویج، در تقویت سیستم بدن موثر هستند ولی نه با آن شدت و قدرتی که گفته می شد. چون همان ویتامین C موجود در لیمو را می توان از طرق دیگر مثل مصرف سبزیجات هم به دست آورد. یا به جای مصرف قرص ویتامین D می توان حدود 30 تا 45 دقیقه در معرض آفتاب قرار گرفت. بنابراین لازم نیست که حتما برای تامین یک نوع ویتامین، از یک قرص یا میوه خاصی استفاده کرد. 

قسمت بعدی سوال من برمی گردد به وضعیت تغذیه بیماران کرونایی. حتما می دانید که اکثر مبتلایان به کرونا در خانه قرنطینه می شوند و در همان جا و با استراحت درمان می شوند. این مبتلایان بهتر است چه نوع تغذیه ای داشته باشند؟

توصیه کارشناسان این است که این افراد بهتر است 5 دسته غذایی را در لیست مصارف روزانه خود قرار دهند. اول : گروه نان و غلات. در این مورد بهتر است از نان های سبوس دار یا مثلا برنج قهوه ای و از این دست بیشتر استفاده شود. دوم: گروه لبنیات است. مثل شیر و ماست کم چرب . بخصوص شیر که حاوی پروتئین فراوانی است و دقیقا برای همین به  نوزادان شیر می دهند. سوم: گروه میوه جات و سبزی جات. چهارم: گروه گوشت ها. البته با توجه به وضعیت اقتصادی جامعه می توان از حبوبات و تخم مرغ به عنوان جایگزین استفاده کرد و بالاخره گروه پنجم، چربی ها هستند. در این مورد اکیدا توصیه می شود که از مصرف چربی های جامد گیاهی خودداری شود و به جای آن از چربی های حیوانی استفاده شود. 

و نوشیدنی چطور؟ منظورم این است که برای بیماران کرونایی چه نوع نوشیدنی خاصی مناسب است؟

یکی از بهترین ترکیب ها برای نوشیدنی ها، ترکیب عسل و آب و لیموست . ولی اگر شخصی به خاطر شرایط اقتصادی نتواند این مواد را تهیه کند همان مصرف آب می تواند بهترین گزینه باشد. گرچه ازآنجاییکه بیماران کرونایی اکثرا دچار عطش و بی اشتهایی می شوند بهتر است نوشیدنی مصرفی نوعی شربت باشد تا به نوعی اشتهاآور هم باشد. 

الان چند وقتی است که رستوران ها دوباره باز شده اند و به شهروندان سرویس می دهند. توصیه شما در مورد استفاده از رستوران ها چیست؟ اینکه از مردم مانند گذشته می توانند از غذاهای رستوران ها استفاده کنند یا....؟!

اصولا از دید کارشناسان تغذیه، تهیه غذا در منزل به مراتب بهتر از مصرف غذاهای رستوان هاست. ولی حالا اگر به هر دلیلی نتوانستند در منزل غذا تهیه کنند، توصیه می شود که غذا را بخرند و با خود به منزل ببرند و آن را دوباره داغ کنند. 

در مورد نان هم همین طور است. یعنی بهتر است نانی که می خرند را دوباره کمی با فر یا مایکروفر داغ کنند. 

برخی از متخصصان علم تغذیه و پزشکان معتقدند که بهتر است شهروندانی که قبلا رژیم های لاغری می گرفتند، رژیم های خود را متوقف کنند. شما هم با این عده موافقید؟

این فرضیه تا حد زیادی درست است. البته چاقی احتمال ابتلای شهروندان به ویروس را افزایش می دهد. ولی واقعیت این است که این دوره و این روزها، روزهای رژیم گرفتن نیست چون باعث کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود. توصیه ما این است که در وهله اول رژیم غذایی خود را متوقف کنند ولی اگر اصرار به رژیم گرفتن دارند، بهتر است آن را بسیار ملایم تر و آهسته تر دنبال کنند.

از چند وقت قبل مطالبی در فضای مجازی منتشر می شود که در آنها ادعا شده، دود کردن اسپند یا پاشیدن گلاب در فضای اتاق محل زندگی یا کار؛ احتمال خطر ابتلای شهروندان به کرونا را کاهش می دهد. این مساله واقعا درست است؟

گفتم که.... این ادعاها تاکنون اثبات نشده و پایه و اساس علمی ندارد. اما از آنجاییکه استفاده و استعمال آنها نیز ضرری ندارد، اشکالی در مصرف آنها نمی بینم. یعنی اگر کسی احساس می کند با مصرف این مواد حالش بهتر می شود یا حس بهتری پیدا می کند، می تواند از این مواد هم استفاده کند.