چند سالی است که گفته می شود فاضلاب انسانی شهرهای شمالی تهران و بخصوص پردیس و رودهن و بومهن به سد ماملو می ریزد؛ سدی که بخش زیادی از آب شیرین تهران از آن تامین می شود و همین باعث شده تا این موضوع از حساسیت بالایی برخوردار شود. اما آلودگی فوق چه تاثیری بر روی سلامت مردم خواهد داشت؟!
به گزارش مرور نیوز، سلامت آب شرب تهرانی‌ها هر از چند گاهی سوژه ای می شود برای نگرانی شهروندان این کلانشهر؛ چه از شایعه آلوده شدن آب شرب به نفت در سال ۹۷ و چه از آلودگی آب تهران به نیترات در دوره های پیشین؛ حالا هم بعد از اینکه در چند سال گذشته، چندین بار اخباری در مورد ریختن فاضلاب خانگی شهرهای شمال شرق تهران به آب رودخانه جاجرود که در نهایت به سد ماملو می ریزد، منتشر شده بود، دوباره رییس محیط زیست پردیس نسبت به سرازیر شدن بخشی از فاضلاب انسانی پردیس به رودخانه جاجرود و حوضه آبریز سد ماملو هشدار داده است.
در همین زمینه محمد قانبیلی، عضو شورای شهر پردیس و عضو شورایعالی استان ها با تایید این مطلب گفت: این یک مشکل قدیمی است. همانطور که شاید شنیده باشید در حال حاضر بخش زیادی از فاضلاب شهر پردیس، بومهن و رودهن و حتی دماوند به سد ماملو می ریزد. البته برای حل این مشکل ساخت ۵ پروژه تصفیه خانه آب در این مناطق در دست اقدام است که یکی از آنها در کنار پارک علم و فناوری شروع به کار کرده و دوتای آن حدود ۱۰ الی ۱۵ درصد پیشرفت داشته و ۲ تصفیه خانه دیگر نیز در مرحله جانمایی و برگزاری تشریفات اداری برای آغاز ساخت هستند.
وی در مورد وضعیت شبکه فاضلاب این سه شهر نیز گفت: کار احداث شبکه فاضلاب در شهرهای پردیس، رودهن و بومهن از چند سال قبل آغاز شده و حتی تا جاییکه می دانم این شبکه در بومهن حدود ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است ولی بقیه به دلیل کمبود اعتبارات همچنان به کندی جلو می روند و بعید است که به این زودی ها تکمیل شوند.
این عضو شورای شهر پردیس با ذکر اینکه هم اینک بخش عمده ای از فاضلاب انسانی این شهرها که در پردیس بیشتر مربوط به فاز های ۸ و ۹ این شهر است، به جاجرود می ریزد گفت: آماری در مورد حجم فاضلابی که به جاجرود سرازیر می شود ندارم ولی تا جاییکه می دانم بیش از ۸۰ درصد فاضلاب های این شهرها وارد رودخانه و نهایتاً سد می شود.
قانبیلی با تاکید مجدد بر اینکه بزرگترین مشکل در اتمام کار پروژه های تصفیه آب و فاضلاب شهرهای پردیس، بومهن و رودهن کمبود بودجه است گفت: پیگیری این موضوع می تواند موثر باشد، ضمناً اگر این وضعیت ادامه یابد ممکن است تا ده سال اتمام پروژه های فاضلاب طول بکشد. این موضوع سلامت مردم تهران را نشانه گرفته و نیاز است تا بودجه های بیشتری برای این معضل در نظر بگیرند. به هر حال از نظر توپوگرافیک وضعیت این مناطق به گونه ای است که شهرهای بالادست سد مشرف به سد هستند و فاضلاب آنها به ناچار به سمت پایین سرازیر می شود.
سد ماملو چه نقشی در آب مصرفی تهرانی ها دارد؟
محمدرضا بختیاری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در این زمینه مدعی است که مردم شهرستان‌های جنوب‌شرق استان تهران ۳۰ میلیون مترمکعب از آب سد ماملو را مصرف می‌کنند که در فصول پربارش، این میزان حق‌آبه افزایش پیدا می‌کند. آبی که بین چهار شهرستان ورامین، پیشوا، قرچک و پاکدشت توزیع می شود.
محمدرضا بختیاری روز پنجشنبه در جلسه بررسی مشکلات قرچک که با حضور استاندار تهران در محل فرمانداری این شهرستان تشکیل شد، اظهار داشت: هر چهار شهرستان ورامین، قرچک، پیشوا و پاکدشت از آب سد ماملو برخوردار است، پیشوا به عنوان آخرین منطقه جنوب‌شرق تهران با حضور وزیر نیرو از آب سدماملو برخوردار شد.
این وضعیت زمانی حساس تر می شود که بدانیم که قرچک، هم اینک آب تصفیه کن نیز ندارد که به گفته بختیاری، برای اجرای این طرح به ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است که اگر سازمان برنامه و بودجه، ۵۰ درصد آن را تقبل کند، شرکت آبفا نیز از محل منابع داخلی، ۵۰ درصد هزینه را تأمین خواهد کرد.
تایید، بدون خجالت!
کار به جایی رسیده که دیگر مسئولان نیز ابایی از بیان این واقعیت ندارند، بطوریکه عزیز میکائیلی رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پردیس چندی قبل با تایید سرازیر شدن فاضلاب این شهر به رودخانه جاجرود گفت: واقعیت این است که در حال حاضر تنها ۳۰ تا ۴۰ درصد فاضلاب شهرستان پردیس تصفیه می‌شود و مابقی آن که عمدتا مربوط به مسکن‌های مهر است وارد رودخانه جاجرود و حوضه آبریز سد ماملو می‌شود و در نهایت پشت تاج این سد – که تامین کننده بخش عمده آب شرب کلانشهر تهران است – جمع می‌شود که می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری را به‌همراه داشته باشد.
وی با ذکر اینکه این فاضلاب عمدتا مربوط به فاضلاب‌های فازهای مسکونی ۸، ۱۱، ۵ و بخش‌هایی از فاز ۳، ۲ و ۱ این شهرستان است که وارد رودخانه جاجرود و حوضه آبریز سد ماملو می‌شوند گفت: دلیل این مساله نیز آن است که متاسفانه چنین زیرساخت‌هایی در طرح‌های اولیه پیش‌بینی نمی‌شوند یا پاسخگوی رشد فزآینده ساخت و سازهایی نیست که در آینده صورت می‌گیرد در حالی‌که در برنامه و مطالعات شهرسازی باید تمام این موارد مد نظر قرار گیرد.
میکائیلی اضافه کرد: اداره محیط زیست استان تهران و شرکت آب و فاضلاب استان تهران در تلاش برای مرتفع کردن مشکلات آلودگی فاضلاب انسانی تمام مسکن‌های مهر این شهرستان هستند تا دیگر تهدیدی از سوی این شهرستان متوجه محیط زیست و حوضه آبریز سد ماملو نباشد.
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان پردیس با اشاره به اینکه این شهرستان نوپا است و عمر آن به ۱۵ تا ۱۶ سال می‌رسد، گفت: راه‌اندازی فاضلاب شهرستان پردیس از سال ۹۰- ۸۹ در دستور کار قرار گرفت. در واقع زمانی که شهرستان پردیس ایجاد شد زیرساخت‌های آن فراهم نشده بود و این مساله تبعات زیست محیطی جبران ناپذیری را برای منطقه و این شهرستان داشته است.
وی ادامه داد: شهرستان پردیس در حوضه آبریز سد ماملو که تامین کننده بخش عمده‌ای از آب شرب کلان شهر تهران است قرار دارد و حساسیت بالای محیط زیستی و ایمنی متوجه این حوضه است. سازمان حفاظت محیط زیست و اداره محیط زیست شهرستان پردیس از سال ۹۶ – ۹۵ به‌طور جدی به موضوع ورود فاضلاب این شهرستان به حوضه آبریز سد ماملو و ساماندهی وضعیت فاضلاب پردیس ورود کرده و با طرح موضوع در مراجع قضایی و اداری این شهرستان یک سری زیرساخت‌ها از جمله احداث مدول ۱ و مدول ۲ تصفیه‌خانه فاضلاب و فاز ۲ تصفیه‌خانه فاضلاب شهر پردیس را در دستور کار قرار داده است.
میکائیلی درباره جزئیات وضعیت فاضلاب شهرستان پردیس توضیح داد و گفت: اکنون مدول ۱ تصفیه‌خانه فاضلاب این شهرستان به بهره‌برداری رسیده و مدول ۲ آن در حال تکمیل و با پیشرفت فیزیکی بیش از ۹۵ درصد نزدیک به مرحله بهره‌برداری است. مجوزهای زیست محیطی فاز ۲ آن نیز که در انتهای منطقه «باغ کمش» است از سازمان حفاظت محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان تهران دریافت شده و کارهای برگزاری مناقصه، تعیین پیمانکار و تجدید کارگاه آن نیز انجام شده است. امیدواریم فاز ۲ تصفیه‌خانه فاضلاب این شهرستان ظرف دو تا سه سال آینده نهایی شود و به بهره‌برداری برسد تا مشکلات فاضلاب این منطقه حل شود.
وی ادامه داد: مجوزهای زیست محیطی تصفیه‌خانه شهرهای بومهن و رودهن نیز که در حوزه جغرافیایی شهرستان پردیس قرار دارند صادر شده و مرحله تجدید کارگاه و احداث سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب آنها در دستور کار است و مرحله شبکه گذاری آن ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
درعین حال به نظر می رسد عمق فاجعه بسیار بیشتر از اینها باشد؛ کما اینکه سال گذشته نیز حسن بابایی معاون سیاسی فرماندار شهرستان پردیس گفته بود: ۱۱ کانون آلاینده صنفی، صنعتی، روستایی و شهری سلامت آب سد ماملو را تهدید می‌کنند.
با این وجود به نظر می رسد که هیچ کس تمایلی ندارد تا از عواقب بهداشتی و تهدیدی که واریز فاضلاب به سد ماملو و آلودگی که چهار شهرستان پیشوا، ورامین، قرچک و پاکدشت که آب مصرفی‌شان از همین محل تامین می شود، سخن بگوید! عواقبی که احتمالا در سال‌های آینده، بیشتر از آنها خواهیم شنید و بارها تیتر روزنامه ها و رسانه ها خواهد شد!
