وعده چند باره دولت برای توسعه حمل و نقل عمومی پایتخت

به گزارش مرور نیوز، روز شنبه، اسحاق جهانگیری در جریان افتتاح برخی از پروژه های شهری با اشاره به اینکه تلاش خواهیم کرد امسال نیز اوراق مشارکت مورد نیاز شهرداری تهران را برای اجرای طرح های عمرانی طبق تعهدات قانونی در اختیار این نهاد قرار دهیم، گفت: متاسفانه به دلیل تحریم‌ها، فشار اقتصادی به بودجه کشور و شهرداری‌ها وارد شد و از طرف دیگر به دلیل کاهش درآمدهای نفتی درآمد دولت به طور مستقیم و غیرمستقیم نظیر عوارض ناشی از واردات کالاها کاهش یافته است با این وجود دولت در اولین سالی که تحریم ها برداشته شد ۲ میلیارد دلار از محل منابع چین به مترو کلان شهرها اختصاص داد که یک میلیارد دلار آن متعلق به شهرداری تهران ، برای توسعه حمل ونقل عمومی بود.

معاون اول رییس جمهوری با اشاره به برنامه ریزی برای خرید و ساخت بیش از ۹۵۰ واگن مترو گفت: وضعیت تراکم مردم در مترو و اتوبوس های درون شهری وضعیت مناسبی نیست و به عنوان یک مسئول از اینکه مردم مجبور هستند چنین شرایطی را تحمل کنند ناراحت هستم.

وی افزود: خوشبختانه با تصویب ستاد کرونا مقرر شد که برای واردات اتوبوس ساخته و نیمه ساخته به کشور اقدامات لازم انجام شود تا بخشی از نیازهای کلان شهرها هر چه سریعتر برطرف شود در عین حال از تمام ظرفیت های شرکت های سازنده اتوبوس برای رفع نیازهای شهری استفاده خواهیم کرد.

 جهانگیری با اشاره به حضور در مراسم های افتتاح طرح های عمرانی شهرداری تهران در دوران آقای قالیباف و آقای حناچی گفت: شهرداری تهران نهاد بسیار مهمی است و مسائل پایتخت از اهمیت بسیاری برخوردار است. امروز کارهای جدیدی به بهره برداری رسید که برای مردم منطقه جنوب شرق تهران حائز اهمیت است.

معاون اول رییس جمهوری سپس برای آنکه کمی هم دل شهردار تهران را خوش کرده باشد گفت : موضوعی نظیر آب و فاضلاب که در اختیار دولت است باید در اختیار شهرداری قرار گیرد، در این خصوص دولت میلیاردها تومان سالانه برای تامین آب شهروندان تهرانی هزینه می کند که به نوعی کمک به مدیریت شهری است.

وی ادامه داد: شاید یکی از دلایلی که این بخش ها به مدیریت شهری واگذار نشده است، نبود آمادگی لازم در شهرداری تهران و محدودیت منابع مالی این نهاد بوده است که بخش عمده ای از درآمدهای آن متاسفانه از فروش غیرقانونی تراکم در سالهای گذشته انجام می شد که خوشبختانه با ریل گذاری جدید در شهرداری تهران این امر متوقف شده است.

گرچه این اولین بار است که دولت از اختصاص بودجه ای چنین سنگین در طی دو دهه گذشته برای توسعه حمل و نقل عمومی صحبت می کند و معلوم هم نیست که این وعده تا چه حد قابل استناد است ولی، در هر صورت حتی اگر این وعده نیز مانند دیگر وعده های دولت برای کمک به توسعه حمل و نقل عمومی پوچ نباشد ولی بازهم دو سوال باقی می ماند. اول اینکه قرار است این بودجه به چه صورت در توسعه حمل و نقل عمومی نقش داشته باشد؟ آیا قرار است ایران به ازای فروش نفت به چین بخشی از مطالباتش را از طریق خرید اتوبوس و واگن از این کشور دریافت کند و آنها را در اختیار شهرداری ها قرار دهد یا اینکه قرار است از پول فروش نفت حدود یک میلیارد دلار به شهرداری تهران برای توسعه حمل و نقل عمومی کمک نقدی کند؟ و سوال دوم اینکه یک میلیارد دلار ، می تواند چه دردی از دردهای حمل و نقل عمومی تهران را دوا کند؟

پاسخ سوال اول را باید خود جهانگیری یا مسئولان دولتی مربوطه بدهند ؟ اما برای پاسخ دادن به سوال دوم می توان با کمی جستجو و ضرب و تقسیم به نکات جالبی دست یافت. محمد علیخانی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل در گفتگو با خبرنگار موج در این زمینه گفت: مترو تهران حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برای تکمیل خطوط و تجهیزات نیازمند است. زمانی همین واگن‌ها ۵ میلیارد تومان بود اما امروز به حدود ۲۰ میلیارد تومان رسیده و هر قطار نیز شامل ۷ واگن است. مترو تهران حدوداً به ۳ هزار واگن نیاز دارد و حدود ۶۰ میلیارد تومان برای تامین واگن‌ها نیازمندیم.

وی افزود: قطعاً شهرداری تهران قادر به تامین این هزینه نخواهد بود به همین دلیل نیز مجلس وظایفی برای دولت در قبال حمل و نقل عمومی شهرها به ویژه تهران تعیین کرده است. متاسفانه دولت‌ها در بخش‌های مختلف به وظایف خود عمل نکرده‌اند البته دولت آقای هاشمی و آقای خاتمی بیشترین کمک‌ها را کرده‌اند اما در دولت‌های دیگر به دلیل نگاه‌های سیاسی، منافع شهری قربانی شده است. امروز دیگر نباید این بهانه وجود داشته باشد چراکه اصطلاحاً دولت و شورای شهر تهران یک دست هستند.

علیخانی ادامه داد: اگر دولت در زمانی که وضعیت مالی مناسبی داشتند، این مطالبات را عملی می‌کردند شاهد وضعیت کنونی و انباشت شدن این مشکلات نبودیم.

بدین ترتیب به نظر می رسد تهران حداقل به 3 هزار اتوبوس و 3 هزار واگن و هزینه ای حدود 30 تا 50 هزار میلیارد تومانی برای تکمیل مترو نیازمند است. اما یک میلیارد دلاری که جهانگیری وعده آن را داده چه مقدار از نیاز تهران را برآورده می کند؟

براساس قیمت روز دلار ، اگر نرخ هر دلار را 25 هزار تومان بگیریم، کمک دولت به شهرداری به رقمی معادل 25 هزار میلیارد تومان می رسد. از آن سو، به گفته مناف هاشمی، هزینه خرید هر دستگاه اتوبوس برای شهرداری تهران حدود ۳ میلیارد تومان است .وی مدعی شده  که شهرداری بودجه خرید حدود هزار دستگاه اتوبوس را تامین کرده است، که البته تولیدکنندگان داخلی تنها امکان تولید نیمی از این تعداد را داشته اند. به بیانی اگر شهرداری قرار باشد هزار دستگاه از سه هزار دستگاه اتوبوس مورد نیاز تهران را تامین کند، تهران همچنان نیاز به 2 هزار اتوبوس دیگر دارد که می تواند از محل همین 25 هزار میلیارد تومان تامین شود. بدین ترتیب با احتساب قیمت روز دلار و با نرخ آزاد، برای خرید این 2 هزار دستگاه نیاز به چیزی حدود 6 هزار میلیارد تومان بودجه است. گرچه اگر قرار باشد اتوبوس ها با ارز دولتی 4200 تومان وارد شوند، این رقم احتمالا تا 75 درصد کاهش پیدا کرده و به رقمی حدود 1200 میلیارد تومان خواهد رسید. به زبان ساده از بودجه 25 هزار میلیارد تومانی مد نظر دولت، چیزی بین یک هزار تا 6 هزار میلیارد تومان صرف خرید اتوبوس و مابقی، معادل 19 تا 24 هزار میلیارد تومان برای تکمیل خط مترو تهران صرف خواهد شد . بدین ترتیب با توجه به بودجه 30 تا 40 هزار میلیاردی مورد نیاز برای تکمیل خط مترو تهران، تقریبا این بودجه بخش قابل توجهی از هزینه مورد نیاز را جبران خواهد کرد. اما مهمترین سوال در این بین این است که آیا این بار دولت به تعهدش در مورد اختصاص یک میلیارد دلار به توسعه حمل و نقل عمومی تهران ، عمل خواهد کرد یا ....؟!