عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: برترین و نغزترین مناجات‌ها در نهج‌البلاغة امیرمومنان و نیز در کلام فرزندان آن امام دیده می‌شود، دعای ابوحمزة ثمالی و دعای چهل و چهار صحیفة سجادیه نمونه‌هایی از مناجات‌نامه‌های ماه رمضان است.
به گزارش مرور نیوز، دکتر زهرا اختیاری، اظهار کرد: با گذشت زمان هنگامی که فرهنگ والای اسلامی بر جهان پرتوافشانی می‌کند و منابع ارزشمندی از معارف بشری را پدید می‌آورد، والاترین گفته‌ها و نیایش‌هایی که میان انسان و خالق هستی برقرار می‌شود از زبان و بیان رهبران راستین اسلام، امامان شیعه باقی مانده است، مانند صحیفة سجادیه، به‌ویژه دعای چهل و چهارم صحیفة امام سجاد (ع) که در آن شاهد یکی از عارفانه‌ترین مناجات‌های رمضان هستیم.
وی با بیان فرازهایی از ترجمة دعای ابوحمزة ثمالی، اظهار کرد: «خدایا مرا و پدر و مادر مرا بیامرز و بر آنها رحمت فرست که آنان در خردسالی مربی من بودند و پاداش احسان‌های آنها که به من کرده‌اند در حقشان احسان فرما و گناهانشان را ببخش! خدایا بر تمام مرد و زن اهل ایمان از زندگان و مردگان مغفرتت را شامل گردان».
این دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: عنوان مناجات نامه یا نیایش‌نامه برای آثار منظوم و منثوری که موضوع آنها دعا و نیایش به درگاه یگانه خالق هستی است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه مناجات‌نامه رمضان، نیایش‌هایی است که به مناسبت ایّام و لیالی ماه مبارک رمضان سروده و یا به رشته تحریر درآمده است، افزود: مناجات‌ها را نوعی ادب غنایی تعلیمی دانسته‌اند چراکه نیایش هم رابطه زلال و عاطفی انسان نسبت به پروردگار خویش است و هم نوعی تعلیم و پرورش را به دنبال دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی عنوان کرد: نیایش همزاد بشر است و عمری به طول عمر انسان دارد و فرد براساس فطرت بی‌آلایش خویش، دستان نیازمند خود را به سوی یگانه خالق بلند کرده تا از کمک و توجه آن قادر مطلق بهره‌مند گردد.
اختیاری تصریح کرد: نیایش‌هایی که در دل کوه‌ها و صخره‌ها حک شده و باقی مانده است را مشاهده می‌کنیم که انسان برای سلامت، حفظ خود و وطن خویش از پروردگار استمداد می‌طلبد و باید گفت در کتاب مقدس زردشتیان و اوستا نیایش‌ها و دعاهایی وجود دارد.
وی گفت: این نیایش‌ها در صدر حکیمانه‌ترین و زیباترین مناجات‌های این ماه قرار دارد، دعاهای ثبت شده برای هر شب و روز ماه رمضان که غالبا از امامان معصوم(ع) بیان شده و گفتنی است که از بهترین ترجمه‌های این کتاب‌ها می‌توان به ترجمة منثور و مسجّع دکتر سیدجعفر شهیدی و ترجمة منظوم دکتر امید مجد اشاره کرد.
این عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه ماه رمضان رفیع‌ترین ستیغ عبودیت و بندگی است و مسلمانان در این ماه با مناجات‌های خاص آن به زبان‌های گوناگون، پروردگار بی‌مانند را ستایش و تقدیس می‌کنند، خاطر نشان کرد: مناجات‌های رمضانی در جامعه ایرانی به دو گروه تقسیم می‌شوند، در ابتدا مناجات‌های عربی و ترجمه برخی از آنها که مطرح شد و دوم مناجات‌های منظوم و منثور فارسی است.
اختیاری افزود: از گذشته تا به امروز تقریبا تمامی شاعران با کلمة روزه در اشعار خود تصویرسازی کرده‌اند، به گونه‌ای که انعکاسی از روزه، صیام، صوم و رمضان در تمامی شعر فارسی دیده می‌شود و در میان شاعرانی که به سرایش اشعاری در مورد ماه رمضان پرداخته‌اند افرادی مانند مولوی کلمة «روزه» و «صیام» را ردیف شعرهای بلند خود ساخته‌اند.
وی ادامه داد: افراد زیادی در تهنیت آغاز شدن ماه رمضان یا حیف و دریغ خوردن از اتمام این ماه، اشعاری سروده‌اند، به‌ویژه شاعرانی که به دربارها منتسب بودند و در حضور ممدوحان این اشعار را می‌خواندند و صله می‌گرفتند. غزلی از مولوی در شروع ماه رمضان:
مبارک باد آمد ماه روزه رهتخوش باد، ای همراه روزه
شدم بر بام تا مه را ببینم که بودم من به جان دلخواه روزه
دعاها اندرین مه مستجاب است فلک‌ها را بدرد آه روزه
چو یوسف ملک مصر عشق گیرد کسی کو صبر کرد در چاه روزه
این دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: در گذشته روستاها و حتی شهرها در سحرهای ماه رمضان سحوری‌خوانان بر پشت بام منزل خود و یا در بام مساجد و کوچه‌ها اشعاری با لحن و صدایی خوش و آسمانی می‌خواندند و مردم با این صدا برای مناجات و سحری خوردن از خواب بیدار می‌شدند.
اختیاری تصریح کرد: از نوع شعر و لحن گوینده به زمان باقی مانده تا اذان صبح می‌توان پی برد اشعاری که خوانده می‌شد از مناجات‌نامه منسوب به خواجه عبدالله انصاری یا از افرادی مانند سنایی و سعدی بود که مضمون نیایش داشت.
