قیمت نفت، اهرم فشاری بر گرده شیوخ عرب/ علت موافقت عربستان با تثبیت حجم تولید طلای سیاه چه بود؟

مرور نیوز؛ گروه انرژی: نشست الجزیره را می توان نقطه عطفی در مجموعه روندی که اوپک طی سال های اخیر طی کرده است، دانست. به این ترتیب که با وجود رایزنی های متعددی که از سوی برخی از اعضای غیر عضو اوپک مثل روسیه انجام شد، بازهم به دلیل مخالفت عربستان به عنوان دومین تولیدکننده نفت جهان و عضو اوپک، حجم تولید نفت همچنان کاهش نیافت. این کاهش نیافتن تولید و عرضه نفت از سوی تولیدکنندگان نفت به ویژه عربستان موجب افزایش مازاد عرضه در بازار شد.

*آمریکا در دوران بحران نفتی

 این رخداد در شرایطی رقم خورد که ایالات متحده دکل های حفاری خود را یکی پس از دیگری از مدار فعالیت خارج کرد. در همین حال بسیاری از شرکت های نفتی آمریکایی اعلام ضرردهی کرده و دست به تعدیل نیرو زدند. این در حالی بود که عربستان با تمام قوا در حال آتش افروزی در یمن و کمک به تروریسم داعش در سوریه بود. افت شدید قیمت نفت، در شرایطی که عربستان به پشتوانه ذخیره ارزی خود، هزینه گزافی برای جنگ افروزی می کرد، بادیه نشینان عرب را برآن داشت تا زبان کوتاه کرده و دست از مقاومت برداشته و با تثبیت سقف تولید نفت موافقت کنند. به این ترتیب انتظار می رود در آینده نه چندان دوری مازاد عرضه در بازار نفت به اتمام رسیده و این بازار با تقاضای مجدد رو به رو شود.

*جنگ افروزی، زبان عربستان را کوتاه کرد

در همین زمینه گفت و گویی داشتیم با محمود خاقانی، کارشناس بین المللی نفت. او با اشاره به فشارهای مالی که حکومت آل سعود طی چند ساله اخیر متحمل شده است، گفت: جنگ افروزی های مدام و کمک به داعش از یک سو و هزینه های گزاف زندگی شاهزاده های عرب از سویی دیگر، موجب شد تا حجم ذخایر ارزی عربستان به طور قابل توجهی کاهش یابد. بنابراین چاهی که عربستان به گفته برخی برای آسیب رساندن به ایران کنده بود، تبدیل به طنابی شد بر گردن آل سعود که با ادامه این روند، طناب دور گردن آن ها نیز تنگ تر شده و می توانست در نهایت شیوخ عرب را زمین گیر کند.

خاقانی می گوید: نباید فراموش کنیم که عربستان یکی از کلان ترین سرمایه گذاران اقتصاد ایالات متحده است. در جریان رخدادهای چند سال اخیر که پدیده داعش را می توان مهم ترین آن دانست، عربستان نیاز شدیدی به سرمایه پیدا کرد. حال آنکه آمریکایی ها به دلیل جلوگیری از آسیب دیدن نظام اقتصادی خود، مانع درخواست عربستان شده و سعودی ها را ترغیب به دریافت وام از امارات متحده عربی کردند.

*شیوخ عرب زیر منگنه آمریکا

این کارشناس امور بین الملل نفت عربستان را در شرایط بحرانی دانسته و ادامه می دهد: فشارهای متفاوتی به عربستان وارد شد که همگی دست به دست هم داده و موجب شد تا در مقابل تثبیت سقف تولید و عرضه نفت اوپک زبان در کام گرفته و موافقت کند. البته قیمت نفت، مولفه ای نیست که بتوان آن را در کوتاه مدت ارزیابی کرد چرا که تابع عوامل تاثیرگذار بسیاری است که می تواند منجر به افزایش یا کاهش قیمت نفت شود.

برای بررسی دقیق تر در زمینه بازار بین المللی نفت و پیش بینی قیمت نفت در آینده پای صحبت حسن بهرام نیا، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نشستیم. به عقیده او یکی از مهم ترین عواملی که موجب شد تا عربستان به عنوان تنها مخالف تثبیت سقف تولید و عرضه نفت در بازار، دست از لجاجت و مخالفت بردارد، ضرردهی شرکت های نفتی آمریکایی و البته انگلیسی است.

*نفت، مولفه هزار رنگ نظام سرمایه داری

بهرام نیا ادامه می دهد: همان طور که می دانید بخش قابل توجهی از تولیدات نفت آمریکا از طریق نفت شنی ( شیل اویل) تامین می شوند. هزینه تولید هر بشکه نفت شنی حدود 45 دلار است. چنین هزینه ای در مقابل هزینه تولید عربستان که حدود 5 تا 7 دلار برای هر بشکه است، موجب احساس خطر برای آمریکایی ها می شد. چرا که عربستان در شرایطی بود که به درآمد نفتی خود نیاز داشته و امکان تخصیص آن به آمریکا برایش محدود بود.

بر اساس گفته های این نماینده مجلس شورای اسلامی ارزیابی قیمت نفت را نمی توان در یک بازه زمانی محدود پیش بینی کرد چرا که نرخ طلای سیاه متاثر از عوامل داخلی و بین المللی متفاوتی است. حتی یک حادثه پیش بینی نشده مثل آتش سوزی می تواند بر قیمت نفت تاثیرگذار باشد.

*عربستان پیشتاز در صادرات غیر نفتی

به گزارش مرورنیوز عربستان از محل صنعت آلومینیوم خود، سالانه 2 میلیارد دلار در آمد به دست می آورد. این در حالی است که  از طریق ساخت قایق و کشتی سالانه 2.5 میلیارد دلار، تولید عسل، تخم مرغ، سالی 1.5 میلیارد دلار، مواد پلاستیک 15 میلیارد دلار، مواد شیمی آلی 10 میلیارد دلار و شیمی معدنی1.5 میلیارد دلار درآمد سالانه دارد. جالب است بدانید جی دی پی عربستان در 2015میلادی 1700 میلیارد دلار با 20 میلیون جمعیت بوده که 240 میلیارد صادرات داشته اند، این در حالی است که ایران با 80 میلیون جمعیت 1200 میلیارد جی دی پی و 65 میلیارد دلار صادرات به این ترتیب می توان گفت عربستان سعودی در بخش صادرات غیر نفتی فاصله جدی با ایران دارد. فاصله ای که شاید افزایش قیمت نفت تنها بخشی از آن را کاهش دهد. البته پیش بینی های انجام شدها از سوی کارشناسان این حوزه حاکی از این است که قیمت نفت از سقف 50 تا 60 دلار برای هر بشکه تجاوز نکند.