با تغییرات جدیدی که ابهام‌ها را درباره معاملات دلاری کاهش می‌دهد، دیپلماسی قوی بانکی می‌تواند مسیر تراکنش‌های تازه را هموار کند.
به گزارش گروه اقتصادی مرور نیوز، متن اصلاح شده شیوه نامه رفع تحریم‌های ایالات‌متحده علیه ایران که جمعه 16 مهرماه خبرساز شده بود، حالا با تفاسیر تازه دوباره مورد توجه واقع شده است. وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده آمریکا 7 اکتبر 2016 با درج یکسری پرسش‌ها و پاسخ‌های جدید و اصلاح برخی پرسش و پاسخ‌های موجود، شیوه نامه رفع تحریم‌های خود را اصلاح کرد. برخی کارشناسان حقوقی و بانکی، اصلاحات تازه را نشانه تسهیل روابط مالی و بانکی ایران با جهان در آینده نزدیک دانستند. مقایسه متون جدید و قدیم سند مورد اشاره وزارت خزانه داری آمریکا نشان می‌دهد اشارات تازه، ابهام را کمتر و احتمال ایجاد فرصت‌های تازه را برای ایران بیشتر کرده است.
تفاوت اسناد در طول 10ماه
پاسخ سند ژانویه آشکارا گرفتار ابهام است؛ چراکه از ابتدا به مخاطب خود که همان طرف‌های قرارداد بالقوه ایران هستند هشدار می‌دهد که پیش از هر معامله‌ای از مورد استفاده قرار نگرفتن نظام مالی آمریکا مطمئن شوند اما درباره سلامت تراکنش‌های دلاری خارج از این نظام سخنی به میان نمی‌آورد. عبارت «با توجه به اینکه اشخاص آمریکایی همچنان از صادرات اجناس، خدمات مالی یا فناوری، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به ایران منع شده‌اند، به استثنای تراکنش‌هایی که با مجوز معاف یا مجاز شده‌اند.» و جمله «اشخاص آمریکایی همچنان از انجام معاملات مربوط به ایران شامل معاملات با ارزهایی غیر از دلار آمریکا منع هستند به استثنای معاملاتی که ازسوی «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی» معاف یا مجاز شده‌اند.» در متن جدید اکتبر هم آمده است، اما پاسخ به‌روز شده نکات جدیدی دارد که حجم آن را نسبت به جواب قبلی بسیار بیشتر می‌کند.
سوال جدید C7 از این قرار است: «پس از «روز اجرا»، آیا نهادهای مالی خارجی شامل شرکت‌های تابعه نهادهای مالی ایالات‌متحده با شخصیت حقوقی خارجی می‌توانند تراکنش‌های دلاری را پردازش کنند یا حساب‌های دلاری را از طرف دولت ایران یا هر شخص تابع حوزه قضایی دولت ایران از قبیل «شرکت ملی نفت ایران» یا «بانک مرکزی ایران» حفظ کنند؟» پاسخ جدید هم این گونه است: «بله، نهادهای مالی خارجی شامل شرکت‌های تابعه نهادهای مالی ایالات‌متحده با شخصیت حقوقی خارجی می‌توانند تراکنش‌های دلاری را پردازش کنند یا حساب‌های دلاری مربوط به ایران یا اشخاص عموما ساکن ایران یا حساب‌هایی که در آن نفع شخصی که دارایی یا منافع دارایی‌اش منحصرا متعاقب فرمان اجرایی 13599 و بخش 211/ 560 «مقررات معاملات و تحریم‌های ایران» شامل «شرکت ملی نفت ایران» و «بانک مرکزی ایران» و دیگر افراد و نهادهایی که موضوع تعریف دولت ایران یا یک نهاد مالی ایرانی هستند را حفظ کنند، به شرطی که چنین تراکنش‌ها یا فعالیت‌هایی، مستقیم یا غیرمستقیم، به نظام مالی ایالات‌متحده یا هر شخص آمریکایی مربوط نشوند و به هر شخص حاضر در فهرست «اتباع معین خاص» یا رفتارهای شرح داده شده در بخش A.3.ii سوالات متداول ربطی پیدا نکنند.»
پایان ترس از جریمه شدن
اما تفاوت‌ها تنها به تفاوت شکلی متون محدود نمی‌شود. از آنجا که سند مورد اشاره متنی است که از سوی «دفتر کنترل دارایی‌های خارجی» منتشر شده و حکم دستورالعملی را دارد که شرکت‌های آمریکایی و غیرآمریکایی به آن استناد خواهند کرد، باید در انتظار تفاوت‌های رفتاری نیز بود. با تغییر رفتار طرف غیرآمریکایی می‌توانیم در انتظار برخورداری از خدماتی باشیم که پیش‌تر به بهانه‌هایی از آنها محروم بودیم. علاوه‌بر بانک‌های آمریکایی که از معامله با شخصیت‌های حقوقی و حقیقی ایران منع شده‌اند، بانک‌های غیرآمریکایی نیز در دوره‌های اخیر حاضر به ارائه خدمات دلاری به ایران نبودند. چنین بانک‌هایی حتی از باز کردن حساب یا ارائه حواله اعتبارات به ایران خودداری می‌کردند. هراس آنها از جریمه‌های آمریکایی، باعث دوری کردن آنها از ایران می‌شد ولی حالا با تفسیر به روزشده‌ای که علنا اجازه ارائه چنین خدماتی را می‌دهد و حتی از دو نهاد ایرانی نام می‌برد، وضعیت متفاوت خواهد شد. در حالی که قبلا امکان نقل‌و‌انتقالات مالی برای ایران حتی در حساب‌های موجود قدیمی ممکن نبود، حالا چنین وسیله‌ای دوباره فراهم است. تردیدی نیست که حالا هم تفاسیر و ادراک‌های مختلفی از متن به روز شده موجود خواهد بود، اما پرسش و پاسخ تازه روشن‌تر و کمتر ابهام آفرین است.
فرصت جدید بانکداران ایرانی
متن جدید فرصت‌های تازه‌ای را پدید می‌آورد که می‌تواند در ارتباطات مالی و بانکی ایران با جهان موثر واقع شود. با تغییرات جدیدی که ابهام‌ها را درباره معاملات دلاری کاهش می‌دهد، دیپلماسی قوی بانکی می‌تواند مسیر تراکنش‌های تازه را هموار کند تا علاوه‌بر تسهیل نقل‌و‌انتقالات مالی، ارائه خدمات لازم هم برای طرف‌های خارجی نگران‌کننده نباشد. از زمان نهایی شدن برجام امکان‌هایی برای ایران وجود داشت؛ اما هراس طرف‌های مذاکره با ایران از واشنگتن مانع بهره برداری از این امکانات می‌شد، ولی حالا امکان استفاده از بازار یورو-دلار و بازار پول اروپایی وجود دارد. اکنون برای ایران ممکن است بدون درگیر کردن نظام مالی آمریکا، معاملات دلاری انجام دهد. حتی اگر از بازاری مانند یورو-دلار هم بهره نگیریم، در شرایط تازه روش‌هایی برای پردازش تراکنش‌های دلاری وجود دارد که مسئولان بانکی ما باید از شرایط بوجود آمده حداکثر استفاده را ببرند و بتوانند روابط بانکی با کشورهای غیر آمریکای را از سر گیرند.
