اردوغان پس از روبرو شدن با اعتراضات اروپا به اقدامات دولتش در برخورد با مردم ترکیه پس از کودتای ارتش، از تصمیم آنکارا برای عضویت در سازمان شانگهای به جای اتحادیه اروپا خبر داد.
به گزارش گروه سیاسی مرور نیوز، وضعیت سیاسی ترکیه در یک سال اخیر فراز و فرودهای بسیاری داشته است. پس از ورود حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها به پارلمان و نقض آتش بس میان آنکارا .پ.ک.ک این کشور وارد دوره‌ای جدید از تحولات سیاسی شد. تحولاتی که به سرعت در حوزه امنیت و اقتصاد تاثیر گذاشت.
ساختار چند حزبی این کشور تحت تسلط حزب عدالت و توسعه در ماه‌های اخیر تجربه منفی بابت بسته شدن فضای سیاسی تجربه کرده است. وقوع کودتای نافرجام ارتش بهانه‌ای شد تا رجب طیب اردوغان در راستای رسیدن به نظام ریاستی مورد نظرش، دست به تصفیه‌های گسترده بزند.
زندانی 30 هزار تن، از کنار برکنار کردن بیش از 100 هزار نفر و بستن چند روزنامه و نشریه از جمله اقداماتی بود که رئیس جمهور ترکیه برای مقابله با افرادی که ادعا می‌کند گونلیست هستند و از کودتا حمایت می‌کردند، انجام داد. در همین بین انفجارهای تروریستی در شهرهای آنکارا و استانبول تاثیرات منفی زیادی بر صنعت توریسم این کشور گذاشت. این در حالی بود که بیش از پنج میلیون گردشگر روسی پس از حادثه سرنگون شدن جنگنده روسیه توسط هواپیماهای ترکیه دیگر نمی‌توانستند به این کشور سفر کنند و حوزه توریسم ترکیه از این بابت ضربه سختی خورده بود.
در همین حال ارتش برای مقابله با تروریسم داعش و نیروهای پ.ک.ک وارد خاک عراق و سوریه شد و علی رغم ادعاهای اولیه، بیش از آنکه پایگاه‌های تکفیری‌ها را نشانه بگیرد، پیشمرگ های کرد پ.ک.ک و یگان‌های مدافع خلق را هدف قرار می‌داد.
در این شرایط اروپایی نسبت به احتمال عضویت کشوری که ساده‌ترین حقوق سیاسی و آزادی بیان را به بهانه مقابله با کودتاچیان زیر پا گذاشته بود، ابراز نگرانی کردند. در یک دهه اخیر ترکیه تلاش کرده است به شاخصه‌های اروپا برای عضویت در این اتحادیه نزدیک شود. اما در نهایت اردوغان با در پیش گرفتن سیاست‌های یک‌جانبه گرایانه چندین گام ترکیه را از این هدف دور کرد.
وضعیت وخیم سیاسی ترکیه باعث شد تا اردوغان متوجه شود دیگر در آینده نزدیک امیدی برای تحقق این هدف وجود ندارد. از این رو اخیرا اعلام کرد که عضویت در اتحادیه اروپا تمام هدف آنکارا نیست و این کشور می‌تواند وارد سازمان شانگهای شود. این اقدام که می‌تواند تلاش چند ده ساله آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا را به محاق ببرد. با این حال گزینه عضویت در این سازمان نیز پس از سرنگون شدن جنگنده روسی توسط نیروهای ترک به گزینه‌ای کمرنگ‌تر تبدیل شد. اما بر اساس برخی گزارش‌ها اکنون با وساطت رئیس جمهور قزاقستان میان آنکارا و مسکو این گزینه همچنان می‌تواند یک جایگزین احتمالی قلمداد شود.
از دید تحلیل گران این چرخش دیدگاه در آنکارا چند علت دارد: ترکیه این سازمان را سازمان بین‌المللی مهمی می‌داند که قادر است در جهان تک قطبی به مرکزیت غرب به توازن مقابل غرب دست پیدا کند و عضویت در آن می‌تواند به عنوان اهرم فشار آنکارا در مقابل اتحادیه اروپا جهت تعیین تکلیف عضویت ترکیه در این اتحادیه به کار آید.
از طرف دیگر برای ترکیه، پیوستن و تقویت مناسبات امنیتی در شانگهای به منزله تقویت قابلیت‌های نظامی‌اش در چارچوبی خارج از ناتو خواهد بود. در حالی که ناتو سال‌ها برای ترکیه این محدودیت را ایجاد کرده بود که مناسبات نظامی‌اش را در چارچوب پیمان‌های اروپایی و آمریکایی تنظیم و همسو کند، حال شانگهای فرصت مناسبی برای استانبول جهت رهایی از ائتلاف‌های نظامی پیشین با غرب و نزدیکی به پیمان امنیتی غیرغربی است.
گستره ظرفیت‌های اقتصادی متنوع شانگهای نیز برای ترکیه جلب توجه می‌کند و در حالی که ترکیه به عنوان کشوری صادر کننده همواره به دنبال کسب بازارهای جدید است، عضویت در شانگهای این فرصت را برای بازرگانان ترک جهت به دست آوردن بخشی از بازار مصرف اعضای شانگهای فراهم خواهد ساخت.
این در حالی است که عضویت کامل ترکیه در این سازمان منوط به موافقت هر شش کشور عضو است و دستیابی به این هدف حداقل در کوتاه مدت نمی‌تواند چندان قابل دسترس و عملی باشد.
سازمان شانگهای؛ راهی که ترکیه را به شرق پیوند می‌دهد
به گزارش گروه سیاسی مرور نیوز، وضعیت سیاسی ترکیه در یک سال اخیر فراز و فرودهای بسیاری داشته است. پس از ورود حزب کردی دموکراتیک خلق‌ها به پارلمان و نقض آتش بس میان آنکارا .پ.ک.ک این کشور وارد دوره‌ای جدید از تحولات سیاسی شد. تحولاتی که به سرعت در حوزه امنیت و اقتصاد تاثیر گذاشت.
ساختار چند حزبی این کشور تحت تسلط حزب عدالت و توسعه در ماه‌های اخیر تجربه منفی بابت بسته شدن فضای سیاسی تجربه کرده است. وقوع کودتای نافرجام ارتش بهانه‌ای شد تا رجب طیب اردوغان در راستای رسیدن به نظام ریاستی مورد نظرش، دست به تصفیه‌های گسترده بزند.
زندانی 30 هزار تن، از کنار برکنار کردن بیش از 100 هزار نفر و بستن چند روزنامه و نشریه از جمله اقداماتی بود که رئیس جمهور ترکیه برای مقابله با افرادی که ادعا می‌کند گونلیست هستند و از کودتا حمایت می‌کردند، انجام داد. در همین بین انفجارهای تروریستی در شهرهای آنکارا و استانبول تاثیرات منفی زیادی بر صنعت توریسم این کشور گذاشت. این در حالی بود که بیش از پنج میلیون گردشگر روسی پس از حادثه سرنگون شدن جنگنده روسیه توسط هواپیماهای ترکیه دیگر نمی‌توانستند به این کشور سفر کنند و حوزه توریسم ترکیه از این بابت ضربه سختی خورده بود.
در همین حال ارتش برای مقابله با تروریسم داعش و نیروهای پ.ک.ک وارد خاک عراق و سوریه شد و علی رغم ادعاهای اولیه، بیش از آنکه پایگاه‌های تکفیری‌ها را نشانه بگیرد، پیشمرگ های کرد پ.ک.ک و یگان‌های مدافع خلق را هدف قرار می‌داد.
در این شرایط اروپایی نسبت به احتمال عضویت کشوری که ساده‌ترین حقوق سیاسی و آزادی بیان را به بهانه مقابله با کودتاچیان زیر پا گذاشته بود، ابراز نگرانی کردند. در یک دهه اخیر ترکیه تلاش کرده است به شاخصه‌های اروپا برای عضویت در این اتحادیه نزدیک شود. اما در نهایت اردوغان با در پیش گرفتن سیاست‌های یک‌جانبه گرایانه چندین گام ترکیه را از این هدف دور کرد.
وضعیت وخیم سیاسی ترکیه باعث شد تا اردوغان متوجه شود دیگر در آینده نزدیک امیدی برای تحقق این هدف وجود ندارد. از این رو اخیرا اعلام کرد که عضویت در اتحادیه اروپا تمام هدف آنکارا نیست و این کشور می‌تواند وارد سازمان شانگهای شود. این اقدام که می‌تواند تلاش چند ده ساله آنکارا برای پیوستن به اتحادیه اروپا را به محاق ببرد. با این حال گزینه عضویت در این سازمان نیز پس از سرنگون شدن جنگنده روسی توسط نیروهای ترک به گزینه‌ای کمرنگ‌تر تبدیل شد. اما بر اساس برخی گزارش‌ها اکنون با وساطت رئیس جمهور قزاقستان میان آنکارا و مسکو این گزینه همچنان می‌تواند یک جایگزین احتمالی قلمداد شود.
از دید تحلیل گران این چرخش دیدگاه در آنکارا چند علت دارد: ترکیه این سازمان را سازمان بین‌المللی مهمی می‌داند که قادر است در جهان تک قطبی به مرکزیت غرب به توازن مقابل غرب دست پیدا کند و عضویت در آن می‌تواند به عنوان اهرم فشار آنکارا در مقابل اتحادیه اروپا جهت تعیین تکلیف عضویت ترکیه در این اتحادیه به کار آید.
از طرف دیگر برای ترکیه، پیوستن و تقویت مناسبات امنیتی در شانگهای به منزله تقویت قابلیت‌های نظامی‌اش در چارچوبی خارج از ناتو خواهد بود. در حالی که ناتو سال‌ها برای ترکیه این محدودیت را ایجاد کرده بود که مناسبات نظامی‌اش را در چارچوب پیمان‌های اروپایی و آمریکایی تنظیم و همسو کند، حال شانگهای فرصت مناسبی برای استانبول جهت رهایی از ائتلاف‌های نظامی پیشین با غرب و نزدیکی به پیمان امنیتی غیرغربی است.
گستره ظرفیت‌های اقتصادی متنوع شانگهای نیز برای ترکیه جلب توجه می‌کند و در حالی که ترکیه به عنوان کشوری صادر کننده همواره به دنبال کسب بازارهای جدید است، عضویت در شانگهای این فرصت را برای بازرگانان ترک جهت به دست آوردن بخشی از بازار مصرف اعضای شانگهای فراهم خواهد ساخت.
این در حالی است که عضویت کامل ترکیه در این سازمان منوط به موافقت هر شش کشور عضو است و دستیابی به این هدف حداقل در کوتاه مدت نمی‌تواند چندان قابل دسترس و عملی باشد.
