بیروت-ایرنا-سال 2017 در لبنان سالی پر فراز و نشیب بود. لبنانی ها توانستند از گردنه های سختی چون جنگ علیه تروریسم و بحران استعفای نخست وزیر این کشور عبور و خود را آماده رویداد بزرگ انتخابات پارلمانی در سال 2018 کنند.
به گزارش مرور نیوز، رویدادهای لبنان در سال 2017 را می توان در سه بخش کلی صورت بندی کرد؛ 1- آغاز به کار دولت و عادی شدن روند اداره کشور پس از دو سال و اندی خلا سیاسی 2-غلبه بر گروه های تروریستی و 3-عبور از بحران استعفای «سعد الحریری» نخست وزیر. در ادامه نگاهی به این سه بخش خواهیم داشت.
عادی شدن روند اداره امور کشور
ابتدای سال 2017 مصادف با روزهای نخست کابینه لبنان به ریاست سعد الحریری بود. دولت الحریری پس از آن شکل گرفت که پس از دو سال و اندی لبنان صاحب رئیس جمهوری شد و «میشل عون» از سوی پارلمان این کشور برای این جایگاه برگزیده شد. انتخاب عون و در ادامه تشکیل کابینه الحریری حاصل اجماع احزاب مختلف حاضر در پارلمان برای شکل دادن به ائتلاف بود. جز یکی دو حزب که خود را از فرایند تشکیل دولت کنار کشیدند بقیه احزاب هر یک به سهم خود در دولت جدید مشارکت کرده اند و تصویری از وحدت در عین کثرت ساخته اند.
با تشکیل دولت، ماشین اداره امور در لبنان که مدت زیادی از کار افتاده بود تکان خورد و در طول یکسال اخیر دستاوردهای زیادی را به ارمغان آورد. تصویب قانون بودجه پس از حدود یک دهه و تصویب قانون جدید انتخابات که محصول کار مشترک دولت و پارلمان لبنان بود، نشانه ای از عادی شدن روند اداره امور در این کشور است.
البته این دستاوردها به آسانی محقق نشد. راضی کردن همه گروه ها بر سر موضوعات اختلافی در مسائلی همچون بودجه و قانون انتخابات کاری زمانبر بود. این البته ویژگی ساختاری در لبنان است. طوایف مختلف مسیحی و مسلمان در قالب احزاب متعدد در کنار هم طیف رنگارنگی را از سیاست و جامعه لبنان به تصویر کشیده است. طبیعی است که هر یک از این طوایف و احزاب منافع خاص خود را دارند که در این میان رسیدن به نقطه اشتراک کار دشوار و فرایندی درازمدت است.
البته ائتلاف موجود در دولت خالی از اختلاف نبود. یکی از مهمترین موضوعات اختلافی در سال 2017 در لبنان، مساله سیاست خارجی این کشور بویژه در قبال سوریه بوده است. در حالی که برخی از احزاب همچون حزب الله و جنبش امل حامی عادی شدن روابط بیروت و دمشق هستند اما احزاب دیگر همچون جریان المستقبل و نیروهای لبنانی با آن مخالفت می کنند.
غلبه بر تروریسم
یکی از مهمترین رویدادهای لبنان در سال 2017 پاکسازی مناطق شرقی این کشور از حضور گروه های تروریستی تکفیری بود. دستاوردی که حاصل تلاش ارتش لبنان و حزب الله بود.
حدود سه سال بود که مناطق شرقی لبنان در مرز با سوریه در اشغال گروه های تروریستی داعش و جبهه النصره بود. نبود اراده سیاسی در سال های قبل باعث شده بود مبارزه با این گروه ها به تاخیر بیفتد. اما در تابستان امسال در دو عملیات جداگانه ابتدا مناطق تحت سیطره جبهه النصره و سپس داعش از آنها پس گرفته شد.
این رویداد در لبنان به «آزادسازی دوم» معروف شد. آزادسازی اول در سال 2000 پس از اخراج نیروهای اشغالگر رژیم صهیونیستی از جنوب این کشور رخ داد.
افزون بر پاکسازی مناطق شرقی، روند مبارزه با باندهای تروریستی نیز طی یکسال اخیر در لبنان ادامه یافت. هرچند روز یکبار نیروهای امنیتی خبر از دستگیری چند تروریست تکفیری را اعلام کردند.
همه این اقدامات باعث شد لبنان یکی از امن ترین کشورهای منطقه باشد. در شرایطی که بسیاری از کشورهای منطقه شاهد جنگ و ناآرامی و اقدامات تروریستی هستند.
مهار بحران استعفا
خبرسازترین رویداد سال 2017 لبنان استعفای سعد الحریری نخست وزیر این کشور بود. او در ماه نوامبر (آبان) در حالی که به عربستان سعودی سفر کرده بود استعفایش را اعلام کرد.
بسیاری اما این استعفا را ناشی از فشار ریاض دانستند. میشل عون رئیس جمهوری به صراحت گفت که الحریری در ریاض در بازداشت است. بر همین اساس بود که عون از پذیرش استعفا خودداری کرد و دستور تشکیل دولت موقت را صادر نکرد.
بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که عربستان سعودی به دنبال آن بود که پس از استعفای الحریری که با اتهام هایی علیه حزب الله همراه بود، فضای جامعه لبنان را علیه این حزب بشوراند و آن را ناگزیر به کنار رفتن از دولت کند. اما درست عکس این اتفاق افتاد و مطالبه برای روشن شدن وضعیت الحریری و آنچه آزادشدن وی از بازداشت خوانده می شد تبدیل به نقطه اجماع لبنانی ها شد. در این میان حتی موضع «سیدحسن نصرالله» دبیرکل حزب الله لبنان در دفاع از جایگاه نخست وزیر و دعوت همگان به آرامش، احترام به این حزب را حتی در میان منتقدانش افزود.
موضع قاطع رئیس جمهوری لبنان و اجماع ملی در ضرورت بازگشت الحریری باعث شد بسیاری از کشورها بویژه اروپایی ها به حمایت از لبنان برخیزند. این وضعیت عربستان را در شرایط دشوار قرار داد.
سرانجام با وساطت «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه، الحریری از ریاض خارج و پس از مدت کوتاهی به بیروت بازگشت. او اندکی بعد گفت که از استعفایش صرفنظر می کند. سرانجام پس از حدود یک ماه که لبنان در شرایط بحرانی قرار داشت، کابینه این کشور بار دیگر تشکیل شد.
بسیاری از ناظران عبور لبنانی ها از بحران استعفای الحریری را یکی از درخشان ترین موفقیت های سیاسی در سال های اخیر این کشور می دانند. تدبیر لبنانی ها و پرهیز آنها از مواضع تحریک آمیز و اتحاد بر سر منافع کلان کشور باعث شد یکی از بزرگترین خطرها از این کشور رفع شود.
لبنان در حالی وارد سال 2018 شد که حدود 4 ماه دیگر این کشور شاهد انتخابات پارلمانی است. از آنجایی که لبنان نظامی پارلمانی دارد و دولت نیز از درون پارلمان شکل می گیرد، این انتخابات می تواند آرایش سیاسی جدیدی ایجاد کند.
