قرار بود کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ٩٦ موسسات و سازمان‌های نظارت‌ناپذیر در جدول شماره ١٧ این لایحه را حذف کند اما با رای بالای اعضای این کمیسیون به عدم حذف این موسسات و سازمان‌ها یک سال دیگر هم به عمر این جدول اضافه شد.
به گزارش مرور نیوز، روزنامه اعتماد نوشت: «جدول شماره ١٧ بودجه همان جدولی است که موسسات و نهادهای غیردولتی بسیاری در قالب آن سالانه بخشی از بودجه فرهنگی را به خودشان اختصاص می‌دهند بدون آن که در قبال آن پاسخگو باشند.
غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی به «اعتماد» می‌گوید: «تنها ٣٠ درصد از موسسات و نهادهایی که نام آنها در جدول شماره ١٧ بودجه آمده نظارت‌پذیر هستند. اما ٧٠ درصد باقی مانده یا به نهادهای نظارتی پاسخگو نیستند یا این نهادها نمی‌توانند به مسائل مالی آنها ورود کنند. لذا ما امسال تلاش کردیم تا آن موسساتی را که پاسخگو نیستند از این جدول حذف کنیم اما با لابی‌های سنگینی که وجود داشت، موفق نشدیم.»
با این حساب یک بار دیگر تیر نمایندگان مجلس برای تعیین تکلیف و شفاف‌سازی ردیف‌های بودجه جدول ١٧ به سنگ خورد. بی‌سبب نبود که جعفرزاده ایمن‌آبادی می‌گفت «برای حذف نهادهای نظارت ناپذیر از جدول ١٧ برای ما دعا کنید.»
او توضیح می‌دهد جدول ١٧ جدول غیرشفافی است و مجلس در مورد آن عملا نقش نظارتی خودش را از دست می‌دهد؛ این جدول موضوع بحث‌های سراسری و هر ساله در کشور بوده و تمام تلاش نمایندگان این است که حذف شود اما صادقانه می‌گویم که همچنان آنقدر فشار از بیرون زیاد است که در این سنوات آن فشار بر این تصمیم مجلس غلبه کرده است. به گفته او این فشارها دقیقا از جانب همه نهادهایی است که در این جدول از دولت پول می‌گیرند اما به هیچ کجا هم پاسخگو نیستند.
موضوعی که بایزید مردوخی، اقتصاددان، هم به آن اشاره کرده است. او به ایلنا گفته «ذیل این جدول ارقام کلانی به برخی موسسه‌های فرهنگی اختصاص داده شده که اغلب از چتر نظارت دولت به دور هستند. هیچ نظارتی بر این ارگان‌ها نیست و در تفریغ بودجه نیز بررسی نمی‌شوند. سازمان حسابرسی هم درباره این ارگان‌ها گزارشی نمی‌دهد تا مشخص شود بودجه اختصاص‌داده‌شده به چه نحو هزینه شد.»
چرا حذف جدول ١٧ ممکن نشد؟
شاید بتوان گفت جسورانه‌ترین برخورد با جدول ١٧ را کمیسیون برنامه و بودجه مجلس دهم انجام داد. آنها بیست و نهم آذرماه امسال در حین بررسی لایحه بودجه ٩٦ به اتفاق رای به حذف این جدول دادند. کمیسیون برنامه و بودجه با این تابوشکنی منابع جدول ١٧ را به کمیته امداد و بهزیستی اختصاص دادند. با این همه اما به نظر می‌رسد این اقدام آنها چندان دوامی نداشت. چه آن که تصمیم آنها باید از دو فیلتر کمیسیون تلفیق و صحن مجلس هم عبور کند. جعفرزاده ایمن‌آبادی می‌گوید: اینکه کسی به شما بگوید این جدول را حذف می‌کنیم، بعید است و حرفی غیرواقعی زده است. ما تلاش کردیم امسال آن نهادهایی که پاسخگو نیستند را حذف کنیم.
اما این جدول در میان نمایندگان سینه‌چاکانی داشت که با لابی‌های سنگین رای بالایی بر عدم حذف آنها جمع کردند. طیف نمایندگانی که خواهان این شفاف‌سازی و قطع این درخت از ریشه بودند، کم بود. او البته این را هم می‌گوید که گله‌مندی اصلی ما از دولت است که این جدول را در لایحه بودجه قرار داد و ما نمایندگان را هم به سختی انداخت. در لایحه بودجه سال ٩٦ نام ٥٠ موسسه و نهاد غیردولتی وابسته به اشخاص حقیقی و حقوقی وجود دارد که در مجموع حدود ٢٣٢ میلیارد تومان از بودجه فرهنگی کشور را به خودشان اختصاص می‌دهند. بیشتر آنها همان نهادهایی هستند که علی جنتی وزیر سابق ارشاد بارها و بارها وقتی در سیبل انتقادات مخالفین دولت بود از آنها سخن گفت. یک بار در گفت‌وگویش با «اعتماد» اشاره کرده بود که از هفت هزار و صد میلیارد تومان بودجه فرهنگی کشور در سال ٩٥ تنها هزار میلیارد تومان آن سهم وزارت ارشاد است. بیش از هزار میلیارد آن سهم صدا و سیما و بقیه متعلق به موسسات و مراکز پژوهشی و سازمان‌هایی نظیر سازمان تبلیغات و دفتر تبلیغات اسلامی است که نام برخی از آنها در همین جدول شماره ١٧ آمده است. نهادهایی که به اندازه بودجه‌ای که دریافت می‌کنند، پاسخگو نیستند.
روشن‌تر از اظهارات جنتی سخنان محمدباقر نوبخت بود که پنجم آبان ماه درست همان زمان که انتقادات از وزارت ارشاد بالا گرفته بود گله‌مندانه گفت: «در جدول 17 بودجه‌های فرهنگی، نهادهایی قرار دارند که عملا پاسخگویی به هیچ سازمانی درباره هزینه‌های فرهنگی خود ندارند. آیا قرار نیست بر این سازمان‌ها و نهادها نظارتی صورت بگیرد؟»
با این همه وقتی آذرماه لایحه بودجه سال ٩٦ به مجلس رفت باز هم دولت جدول شماره ١٧ را از لایحه بودجه حذف نکرد. حذف این جدول از بودجه سنواتی و شفاف‌سازی آن به ماجرای کشدار و بی‌سرانجامی تبدیل شده است. نمونه‌اش هم لایحه بودجه سال ٩٥، که در آن جدول ١٧ با رقم پیشنهادی ٢٤٤میلیارد و ٨٦٦میلیون تومان از سوی دولت به مجلس رفت و با وجود انتقادات نمایندگان و تاکید آنها بر حذف این جدول اما در نهایت با رقم نهایی ٢٧٦ میلیارد از مجلس رای گرفت.
آنها که حذف و آنها که اضافه شدند
اگرچه نمایندگان تا الان نتوانستند این جدول را به طور کامل از لایحه بودجه حذف کنند اما هر سال نام تعدادی از آنها از این جدول خارج شده است. از جمله در لایحه بودجه امسال موسسه سعدی با مدیریت غلامعلی حداد عادل، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی با مدیریت آیت‌الله مصباح‌یزدی از جدول ١٧ حذف شدند و در ردیف‌های ثابت بودجه سالانه اضافه شدند. مثلا نام موسسه سعدی با بودجه ١٠ میلیارد تومانی در جدول شماره ٧ لایحه بودجه آمده است.
به علاوه در جدول ١٧ لایحه بودجه سال ٩٦ دیگر خبری از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی با بودجه یک میلیارد و هفتصد میلیون تومانی، سازمان‌های دانش‌آموزی با بودجه هشت میلیارد و هشتصد میلیون تومانی و اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان با بودجه یک میلیارد و ششصد و پنجاه هزار تومانی نیست و به علاوه ردیف‌های بودجه حمایت از فیلم‌های فاخر دینی به میزان پنج میلیارد و هفتصد و هفتاد و پنج میلیون تومان و همچنین اعتبار مربوط به مناسبت‌ها و برگزاری مراسم در آستان حضرت امام به میزان سه میلیارد و چهارصد و شصت و پنج میلیون تومان از جدول ١٧ حذف شده است.
با این حال در جدول ١٧ لایحه بودجه ٩٦ تعدادی از نهادهای غیردولتی هم اضافه شده‌اند. از جمله شهرکتاب با مدیریت مهدی فروزان داماد امام موسی صدر با بودجه ٧٠٠ میلیون تومان، مدرسه اسلامی هنر در قم با بودجه ٣٠٠ میلیون تومان، موسسه شهید مدنی با مدیریت سیدمحمدکاظم حجازی نماینده دور هشتم مجلس با بودجه ٤٠٠ میلیون تومان، موسسه رواق حکمت که رسالت آن پاسخگویی دینی در فضای سایبر عنوان شده با بودجه ٦٠٠ میلیون تومان، موزه مغز و اعصاب ایران با بودجه ٥٠٠ میلیارد تومان، بنیاد پروفسور حسابی با بودجه ٣٠٠ میلیون تومان و بنیاد علمی و فرهنگی استاد مطهری ١٠ میلیارد تومانی به ردیف‌های این جدول برای سال ٩٦ اضافه شده‌اند. علاوه بر این نهادها در جدول شماره ١٧ نهادهایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم که دارای ردیف بودجه ثابت هستند، هم در قالب ردیف‌هایی در قالب جدول ١٧ بودجه دریافت می‌کنند.
بر این اساس طبق لایحه بودجه سال ٩٦، قرار است سازمان تبلیغات اسلامی با ٨ ردیف در این جدول مجموعا ٤٥ میلیارد تومان و دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم نیز در سه ردیف بودجه‌ای بیش از ٤ میلیارد تومان در قالب «کمک» از دولت بودجه دریافت کنند. همچنین شورای سیاستگذاری ائمه جمعه برای کمک به تجهیز و تکمیل مصلاهای کشور بیش از ٢٧ میلیارد تومان، موسسه انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نزدیک به ٢ میلیارد تومان، جشنواره عمار ٢ میلیارد و ٢٠٠ میلیون تومان، بسیج دانش‌آموزی یک میلیارد و ٦٠٠ میلیون تومان و دانشگاه امام صادق ١٠ میلیارد و ٦٠٠ میلیون تومان بودجه دریافت کنند.
در این جدول نام موسسات غیردولتی نظیر هیات رزمندگان اسلام که مداحانی همچون منصور ارضی و داود کریمی از چهره‌های اصلی آن هستند با بودجه یک میلیارد و صد و پنجاه میلیون تومان، موسسه کتاب‌شناسی شیعه با مدیریت حجت‌الاسلام رضا مختاری از نمایندگان مجلس خبرگان رهبری با بودجه ٣٤٦میلیونی، بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی با مدیریت سید حمید روحانی با بودجه ٣٤٦ میلیونی، دانشگاه عدالت با ریاست آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی با بودجه ٤ میلیارد و ٢٥٧ میلیون تومان هم دیده می‌شود.
مسعود پزشکیان: نمایندگان مقصرند
اما سوال این است که چرا این جدول با وجود تاکید و اصرار نمایندگان همچنان پابرجاست. به اعتقاد مسعود پزشکیان، نایب‌رییس مجلس خود نمایندگان مقصر اصلی این موضوع هستند. او در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد می‌گوید هر سال نمایندگان حرف از شفاف‌سازی می‌زنند ولی عملا این حرف‌ها به جایی هم نمی‌رسد. پزشکیان می‌گوید دولت خودش خیلی از بندهای این جدول را آورده است. چون می‌خواهد به انجمن یا موسسه‌ای کمک کند. مجلس هم با خواست دولت مخالفت نکرده است.
اما حالا نمی‌شود پولی را اختصاص داد اما نظارت نکرد. اگر نمی‌توانیم نظارت کنیم دیگر تقصیر خود ما است که به آنها بودجه هم می‌دهیم. هرچه هست کلاف سردرگم جدول شماره ١٧ قرار نیست به این زودی‌ها باز شود. آیا امسال بالاخره مجلس خواهد توانست دست کم موسسات نظارت ناپذیر را از قالب جدول ١٧ خارج کند یا نه معلوم نیست. باید منتظر ماند و دید.
