چالش های پیش روی تعریف رجل سیاسی

به گزارش مرور نیوز فرزاد جهان‌بین، عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد تحلیل عملکرد شورای نگهبان در آستانه انتخابات ۹۶ پرداخت.

جهان بین، درخصوص عملکرد شورای نگهبان باتوجه به رد یا تایید صلاحیت هایی که صورت پذیرفت، اذعان داشت: “شورای نگهبان، طبق وظیفه ای که قانون اساسی برای این نهاد در نظر گرفته است، مسئولیت احراز صلاحیت داوطلبین کاندیداتوری ریاست جمهوری را بر عهده دارد. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که شورای نگهبان از ۶ فقیه که توسط رهبری انتخاب می‌شوند و ۶ حقوقدان که با نظر مجلس تایید می‌شوند تشکیل شده و مجموعا اعضای آن را ۱۲ نفر تشکیل می‌دهند. این ۱۲ نفر درباره افرادی که ثبت نام می کنند، بحث و گفت‌وگو می‌کنند و پس از آن برای تایید رای گیری انجام می‌شود. اگر کسی در این بین ۷ رای از ۱۲ رای موجود را کسب کند صلاحیت وی احراز می‌شود و واجد شرایط شرکت در انتخابات خواهد بود”.

وی در رابطه با نواقصِ ملاک های شورای نگهبان و قابل تفسیر بودن تعابیری مثل رجل سیاسی و مدیر و مدبر بودن اظهار داشت:“قانون اساسی، یک قانون مادر است و در آن به جزییات پرداخته نمی‌شود. تعریف رجل سیاسی نیز برای تشخیص یک تعریف کاملا درست است. رجل سیاسی صرفا بحث مرد بودن شخص نیست. فردی که نامزد می‌شود باید اهلیت لازم برای ریاست جمهوری را داشته باشد تا رجل سیاسی شناخته شود. در سیاست های کلی نظام درباره انتخابات هم که به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید و مقام معظم رهبری ابلاغ کردند از شورای نگهبان خواسته شده که این مسائل را در روند اجرایی‌شان اعمال کنند. اما دو مشکل اینجا وجود دارد. برای مثال باید بگوییم فرد رجل حتما باید سابقه استانداری داشته باشد یا وزیر بوده باشد. خب با این تفاسیر ممکن است فردی پیدا شود که تجربه این دو پست را نداشته باشد اما از لحاظ میزان توانمندی برای اداره کشور از ظرفیت خوبی برخوردار باشد، یعنی اگر یک شاخص معین ومشخص را برای افراد درنظر بگیریم، طیف وسیعی را محدود به این ملاک ها می‌کنیم و افراد زیادی اینگونه از ورود به این عرصه محروم می‌شوند”.

جهان بین در ادامه تصریح کرد:“این بحث جنبه دیگری هم دارد که باید بررسی شود. اگر این معیار و ملاک ها وجود نداشته باشد ممکن است فردی خود را لایق پست ریاست جمهوری بداند اما در حالت واقعی و از نظر عموم ظرفیت اداره جامعه را نداشته باشد. این چالش هایی است که شورای نگهبان با آن مواجه است و به نظرم باید بحث های مفصلی در این باره صورت پذیرد تا کمک شود هم جنبه مردمی انتخابات در ایران زیر سوال نرود هم در کنار این موضوع از حضور افراد نامعقول در انتخابات جلوگیری شود. یعنی افرادی به صحنه ورود کنند که توانمندی لازم را داشته باشند. برای مثال در قانون استرالیا و فرانسه آمده کسی که برای کاندیداتوری وارد انتخابات می‌شود باید امضا و تایید تعدادی از افراد سرشناس سیاسی کشور را جمع آوری کرده باشد. این یکی از راهکارهایی است که می‌تواند به شورای نگهبان کمک کند. در مجموع این موضوعی است که جای بحث زیادی دارد و باید درباره آن تصمیمات درستی گرفته شود. لذا من مشکل را متوجه قانون اساسی نمی‌دانم بلکه در قانون های ریزتر باید اصلاح انجام شود”.

وی درباره ردصلاحیت احمدی نژاد اذعان داشت:“ما نمی دانیم چه جریاناتی در شورای نگهبان گذشته است. اما من هم نظرم این است که نظر حضرت آقا به ایشان یک توصیه بوده و نه یک حکم. منتهی ادله دیگری در مورد ایشان وجود دارد که می‌توان به واسطه آنها ایشان را رد صلاحیت کرد. در نظام ما، مردم سالاری حاکم است. ما در سیاست هایمان قوای سه گانه را تفکیک کرده‌ایم اما ایشان اصلا این مرزبندی هارا قبول ندارد. احمدی نژاد بارها با مجلس و قوه قضاییه برخورد های ساختار شکنانه داشته است. به علاوه اینکه ایشان نشان دادند در مواقعی که تحت فشار قرار می‌گیرند صبر و تاب آوری لازم برای موجهه با مشکلات را ندارند. برای مثال نیز می‌توان به ماجرای خانه نشینی ایشان و معاون اولی آقای مشایی وآقای مصلحی اشاره کرد. اینگونه اقدامات، کشور را در بحران قرار می‌دهد. در مجموع اعتقاد دارم مانعی برای ورود و ثبت نام احمدی نژاد به انتخابات وجود نداشت اما ایشان، دیگر صلاحیت لازم برای اداره کشور را ندارند و تصمیم شورای نگهبان قابل دفاع بود”.

جهان بین در پایان خاطرنشان کرد:“هر طیف و جریان سیاسی طرفداران خاص خودش را دارد. منتهی مردم اول به قانون اساسی رای داده اند. اشکال ما نیز به آقای احمدی نژاد و دوستانشان این بود که چرا قانون را قبول ندارید. اگر قرار به عدم رعایت قانون باشد تفاوت شما با آقای میرحسین چیست؟ عاقبت این اقدامات به دیکتاتوری ختم می‌شود. البته امیدوارم اینگونه نشود”.