«تحلیل گفتمان سیاسی» منتشر شد

به گزارش مرور نیوز، در معرفی این کتاب عنوان شده است: این مجموعه رویکردهای جدید و عمده‌ در حوزه تحلیل گفتمان سیاسی را پوشش می‌دهد و نگاهی تحلیلی و تبیینی بر ساختار پژوهش‌هایی دارد که اندیشمندان تحلیل گفتمان سیاسی به رشته تحریر درآورده‌اند.

مترجمان این اثر در گام نخست و به‌منظور گزینش آثاری مبتنی بر رویکرد تحلیل گفتمان سیاسی، به‌دنبال یافتن پژوهش‌هایی بودند که از یک سو پاسخ‌گوی نیاز آشکار به نظام‌مندکردن عرصه پژوهش در این زمینه باشند و از سوی دیگر مبانی، چارچوب‌ها، روش‌ها و چشم‌اندازهای موجود در این حوزه را از آبشخور اصلی و سرچشمه‌های جوشانش در اختیار مخاطبان قرار دهند. بر این اساس، آثاری کاندیدای ترجمه در این مجموعه شدند که برجسته­‌ترین آرا را در این زمینه مطرح کردند؛ زوج گفتمان‌ساز، ارنستو لاکلا و شنتال موف نظریه‌پردازان برجسته تحلیل گفتمان انتقادی و سیاسی، پایه‌گذاران ایدئولوژی و تحلیل گفتمان در دانشگاه اسکس بودند. نورمن فرکلاف از بنیان‌گذاران تحلیل گفتمان انتقادی است و تئون فن‌دیک به‌صورت ویژه‌ای بر مطالعه بازتولید گفتمانی نژادپرستی، خبر و نظریه‌های ایدئولوژی، بافت و دانش تمرکز دارد. روث وداک رویکرد تاریخی گفتمان را در کانون مطالعات خود داشته و میشل پشو طراح نظریه «تحلیل خودکار گفتمان» است. نشانه‌شناسی اجتماعی مرهون پژوهش‌های تئو فن‌لیوون است و دیوید هوارث به‌صورت ویژه‌ای بر مطالعه تجربی ایدئولوژی‌های سیاسی و گفتمان تمرکز دارد. ویوین بر پیوند مفاهیمی از جمله برساخت‌گرایی اجتماعی، جنسیت و گفتمان را برجسته ساخته و ایزابلا فرکلاف آثار خود را در زمینه تحلیل گفتمان (سیاسی) به همراه نورمن فرکلاف منتشر کرده است.

رضائی‌پناه و شوکتی مقرب ترجمه آرای این اندیشمندان را در اثر خود گرد آورده‌اند. این اثر با دیباچه‌ای به قلم محمدرضا تاجیک، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، و مقدمه مترجمان با عنوان «تحلیل گفتمان سیاسی؛ اندرکنش امر سیاسی، امر گفتمانی و امر اجتماعی» آغاز می‌شود. نخستین ترجمه اثری از نورمن فرکلاف با عنوان «تحلیل گفتمان انتقادی» است که دربردارنده مبانی نظری و روش‌شناسی و مطالعه‌ای موردی است. این اثر از این جهت متمایز با دیگر آثار فرکلاف است که در آن فرایندهای تغییر اجتماعی از منظر گفتمانی واکاوی می‌شود.

دومین اثر این مجموعه «تحلیل گفتمان انتقادی» از تئون ای. فن‌دیک است. این نوشتار با تکیه بر مفهوم «مطالعات گفتمان انتقادی» موارد نظری مانند روابط میان ساختارهای اجتماعی خرد و کلان، سلطه به‌مثابه سوءاستفاده از قدرت، و این‌ را که گروه‌های مسلط چگونه متن و بافت و به این ترتیب ذهن را کنترل می‌کنند واکاوی می‌کند. ترجمه سوم مقاله نورمن فرکلاف و ایزابلا فرکلاف با عنوان «تحلیل گفتمان سیاسی و طبیعت سیاست» است. رویکردهای متداول در این حوزه، چرخش‌ استدلالی صورت‌گرفته در نظریه سیاسی و نظریه سیاسی با نگاهی به ارسطو و دموکراسی مشورتی مفاهیم کلی این بخش را شکل می‌دهد.

ترجمه مقاله‌ای از ارنستو لاکلا با عنوان «خصومت‌سازی، سوژگی و سیاست» فصل دیگری از این مجموعه را تشکیل می‌دهد. لاکلا در این اثر به دنبال پاسخ به این پرسش‌هاست که خصومت‌سازی چیست؟ و خصومت‌سازی چه نوع روابطی میان نیروهای اجتماعی را در مقام پیش‌فرض خود متصور می‌شود؟ پس از این اثر، ترجمه «سیاست اگونیستیک چیست؟» از شنتال موف ارائه می‌شود و در ادامه «از ایدئولوژی تا گفتمان» اثری از میشل پشو، اندیشمند برجسته اما کمتر شناخته­‌شده در میان فارسی­‌زبانان، می‌آید.

هشتمین ترجمه به اثری از تئو فن‌لیوون با عنوان «ساخت گفتمانی مشروعیت‌سازی» اختصاص دارد. تحلیل چگونگی پاسخ به پرسش‌های گفته‌شده یا نشده‌ همانند این‌که «چرا باید این کار را انجام دهیم؟» هدف این اثر است که به دنبال ارائه چارچوبی برای چگونگی ساخت‌بندی پاسخ به این‌گونه پرسش‌هاست. دیگر ترجمه کتاب «واساختن ساختار و کارگزار» اثری از دیوید هوارث است و سرانجام، بخش پایانی این مجموعه «برساخت‌گرایی اجتماعی و تحلیل گفتمان» نوشته ویوین بر است که دربردارنده مطالبی درباره انواع و چیستی (چرایی) نوشته‌ها و پژوهش‌هایی است که او تحت عنوان اصطلاح «برساخت‌گرایی اجتماعی» طبقه‌بندی می‌کند.

امیر رضائی‌پناه و سمیه شوکتی مقرب پیش‌تر «هویت، گفتمان و انتخابات در ایران (مبانی ایدئولوژیک انتخابات 1392)» را از سوی نشر نویسه منتشر کرده‌اند. آن‌ها به تازگی دومین اثر خود را در قالب این مجموعه و با همکاری انتشارات تیسا وارد بازار کتاب کردند.

خواندن این کتاب به‌صورتی ویژه به پژوهشگران، استادان و دانشجویان رشته‌های علوم سیاسی، زبان‌شناسی، جامعه‌شناسی، ارتباطات و مطالعات فرهنگی، روان‌شناسی اجتماعی و دیگر حوزه‌های علوم انسانی و اجتماعی و علاقه‌مندان به حوزه تحلیل گفتمان پیشنهاد شده است.