عیین قیمت پایه کاغذ، تلاش برای برخورد با احتکارکنندگان و در نظر گرفتن جریمه‌های سنگین برای متخلفان از جمله راهکارهایی ست که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در همکاری با وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کاهش مشکلات بازار کاغذ اندیشیده، هر چند که گفته‌های اهالی رسانه حاکی از این است تمهیدات فوق چندان کارساز نبوده و شرایط همچنان بر طبق روال سابق پیش می‌رود و اگر کاری جدی در این زمینه انجام نشود باید منتظر تعطیلی تدریجی رسانه‌های چاپی بود.
به گزارش خبرگزاری موج، سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جمعه شب در پایان سفرش به سیستان و بلوچستان در جمع اهالی رسانه، مشکلات رسانه‌های چاپی در تهیه کاغذ و فقدان کالای مورد نیاز آنان در بازار را ناشی از عوامل متعددی از جمله افزایش جهانی قیمت کاغذ و قیمت ارز خواند. او در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد که ارشاد نه واردکننده کاغذ است و نه متصدی آن، با این حال در کنار مصرف کنندگان کاغذ همچون روزنامه‌ها قرار گرفته تا مسیر کاغذ قدری روان‌تر و ارزان‌تر شود. به گفته صالحی به واسطه جلسات متعدد کارگروه کاغذ، هم‌اکنون قیمت پایه کاغذ مورد تأیید وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) و همچنین سازمان حمایت از مصرف کننده نیز قرار گرفته است.
آن طور که وزیر ارشاد در سخنانش خاطرنشان کرد، امیدوار است تا دستیابی به قیمت پایه به ایجاد تعادل در بازار کاغذ بینجامد. او منکر شرایطی که رسانه‌های چاپی در مسیر تهیه کاغذ با آن روبه‌رو هستند نشده و حتی تأکید کرده که کاغذ موجود در کشور تنها تا چند ماه کفاف وضعیت موجود نشر و مطبوعات را می‌دهد. همان گونه که صالحی هم گفته در شرایط فعلی باید در بانک مرکزی سفارش ارز به شکل پیوسته رخ بدهد تا در ماه‌های آینده بتواند تضمین لازم برای عرضه کاغذ با همین قیمت پایه چهار هزار و 200 تومان فراهم شود.
شرایط بد بود، بدتر هم شده!
مهدی رحمانیان مدیر مسئول روزنامه شرق درباره مشکلاتی که این نشریه در تهیه کاغذ با آن روبه‌رو ست گفت: به غیر از رسانه‌هایی که به نوعی مرتبط با دولت و شهرداری هستند، روزنامه‌ها و نشریات چاپی بخش خصوصی با شرایط بسیار سختی روبه‌رو هستند. آنقدر در بحث کاغذ با مشکلات متعددی روبه‌رو شده‌ایم که معتقدم نشریات بخش خصوصی با خون و دل بسیار منتشر می‌شود.
وی ادامه داد: کاغذ مورد نیازمان را روزانه خریداری می‌کنیم، شرایط طی این چندماه بد بود و حالا بدتر هم شده. در ارتباط با مشکلاتی که در تهیه کاغذ داریم با هر یک از مسئولان که حرف می‌زنیم همه می‌گویند حل می‌شود! اما ما که هنوز چیزی ندیده‌ایم. ارشاد می‌گوید کاغذ روزنامه نباید از کیلویی چهار هزار و 100 تومان بیشتر فروخته شود اما خود ما در آخرین خریدمان بابت هر کیلو پنج هزار و 300 تومان پرداخت کردیم. اگر شرایط به همین منوال ادامه یابد ما در نهایت تا دو ماه دیگر دوام خواهیم آورد. این فعال رسانه معتقد است کاغذ روزنامه نه تنها قیمت ثابت ندارد بلکه همچنان با نوسانات قیمت دلار باید منتظر تغییرات آن هم بود، این در شرایطی است که همچنان کاغذی که با ارز دولتی سه هزار و 800 تومانی وارد بازار کاغذ شده به‌طور کامل در اختیار مصرف کنندگان قرار نگرفته و همچنان سرنوشت پرونده واردکنندگانی که ارز دولتی دریافت کرده‌اند معلوم نیست.
خواسته رحمانیان از مسئولان ارشاد این است که به وظیفه‌ای که در ارتباط با مطبوعات و حمایت آنان برعهده دارند، عمل کنند. حجت طهماسبی، معاون اجرایی روزنامه اعتماد نیز در خصوص مشکلاتی که این رسانه در تهیه کاغذ با آن روبه‌روست، گفت: شرایط ما هم جدا از دیگر رسانه‌های چاپی نیست، برخلاف گذشته ناچار به خرید روزانه کاغذ هستیم و این در شرایطی ست که کاغذ در بازار موجود نیست. اگر هم باشد با قیمتی بسیار بالاتر از مبلغ پایه‌ای که ارشاد در نظر گرفته عرضه می‌شود.» به گفته طهماسبی هم‌اکنون تعداد محدودی وارد کننده کاغذ، کاغذ می‌فروشند که البته این فروش هم به شکل بسیار محدودی انجام می‌شود. وی ادامه داد:« همین چند وارد کننده محدود نیز به شکل قطره چکانی کاغذ می‌فروشند، دلایل خاص خود را هم دارند، این که بارشان در گمرک مانده یا موفق به دریافت ارز مبادله‌ای نشده‌اند.
آن طور که مسئولان ارشاد می‌گویند چین تا چندی قبل از تولیدکنندگان کاغذی بوده که ایران بخشی از نیاز خود را از طریق آن تأمین می‌کرده است، اما در شرایط فعلی چین هم عمده تولید خود را متوقف کرده و خودش به جمع وارد کنندگان کاغذ پیوسته است، از سویی افزایش قیمت جهانی کاغذ هم یکی دیگر از دلایلی ست که وارد کنندگان از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل این نوسانات می‌گویند. هر چند که رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران چندی قبل در گفت‌و‌گو با ایران از این گفت که افزایش قیمت جهانی کاغذ در نهایت تا 3 درصد بوده و به هیچ وجه قابل قیاس با افزایشی که در ایران با آن مواجه هستیم نیست.
معاون اجرایی روزنامه اعتماد ادامه داد: از دوستانی که می‌گویند کاغذ هست باید پرسید که با چه قیمتی؟ همین الآن با هر کیلو هزار تومان بالاتر می‌توان کاغذ تهیه کرد اما مسأله این جاست که در توان رسانه‌های ما، بویژه در بخش خصوصی نیست. ما آخرین مرتبه با چهار هزار و چهارصد تومان کاغذ خریداری کردیم اما در بازار پنج هزار و چهار-پانصد تومان فروخته می‌شود. آن طور که این فعال رسانه ای می‌گوید همین تعداد معدود وارد کنندگان کاغذی که با قیمتی به نسبت معقول‌تر کاغذ می‌فروشند تأکید دارند که باید کاغذ فعلی را به شکل محدود در اختیار رسانه‌ها گذاشت تا دست هیچ کدام از نشریات خالی نماند. به گفته طهماسبی اگر مسئولان زودتر فکری به حال این بازار ملتهب نکنند باید ابتدا شاهد حذف نشریات ضعیف‌تر بود، هر چند که کاهش تیراژ و افزایش قیمت معضلات دیگری ست که رسانه‌های بزرگ هم گرفتار آن خواهند شد و آنان هم از خطر تعطیلی در امان نخواهند بود.
حجت طهماسبی با اشاره به این که هم‌اکنون روزنامه و نشریات به ناچار برای ادامه حیاتشان از یکدیگر کاغذ قرض می‌گیرند، گفت: قیمت کاغذی که ما حدود هشت ماه قبل با دو هزار و 100 تومان خریداری کردیم هم‌اکنون آنقدر بالا رفته که خرید آن از توان رسانه‌ها خارج شده است. مهم‌ترین دلیل این آشفتگی از فقدان نظارت کافی مسئولان نشأت می‌گیرد. اگر مسئولان عزمی جدی در کنترل مجموعه‌ای که اداره‌اش را برعهده دارند پیدا کنند مشکلات قدری بهبود می‌یابد.
آرش خوشخو، سردبیر روزنامه هفت صبح هم صحبت‌هایی مشابه دارد، او نیز گفت: توان مالی مان امکان خرید کاغذ برای بیش از 10 روز را نمی‌دهد. بازار کاغذ همچون بازار موبایل به یک خانه تکانی جدی نیاز دارد. شرایط حمایت از روزنامه‌های خصوصی باید مشابه نشریات حاکمیتی شود وگرنه باید به مرور منتظر حذف نشریات چاپی مان باشیم. اگر چنین اتفاقی رخ بدهد به مرور شاهد فعالیت رسانه هایی که تنها به دنبال جذب آگهی و استفاده از رانت کاغذ نیستند خواهیم بود، متأسفانه هم‌اکنون برخی رسانه‌ها بدون آن که اصلاً منتشر شوند از حمایت مسئولان برخوردار هستند.» او شرایط کاغذ را جدا از دیگر بخش‌های اقتصادی کشور نمی‌داند و تأکید دارد:« مسئولان باید نتیجه پرونده وارد کنندگان کاغذ را اعلام کنند تا بدانیم وارد کنندگان واقعی کاغذ چه افرادی هستند. متأسفانه بخشی از واردکنندگان کاغذ دروغین هستند، شرایط به گونه‌ای شده که کلاهبردارهای موجه پدید آمده‌اند، همین افراد باعث شده‌اند که ما ندانیم واقعیت بازار کاغذ چیست و اصلاً با چه شرایطی و چه افرادی طرف هستیم.
محمد قوچانی سردبیر روزنامه سازندگی هم با اشاره به مشکلاتی که این نشریه در تهیه کاغذ با آن روبه‌رو ست، گفت: بهمن ماه گذشته کارمان را با کاغذ کیلویی سه هزار و 500 تومان آغاز کردیم، اما همین حالا باید کاغذ را با قیمت 6 هزار و پانصد تومان تهیه کنیم. این در شرایطی است که اگر تا چند ماه قبل خریدهایمان با چک‌های مدت دار بود حالا باید چک روز بدهیم. مگر نقدینگی رسانه‌ها در شرایط فعلی چقدر است که از پس خریدهای اینچنینی بربیاییم؟
وی با اشاره به این که اغلب نشریات از حمایت بخش دولتی برخوردار نیستند، ادامه داد: به واسطه مشکلات چند ماه اخیر هم ناچار به کاهش صفحات خود شدیم و هم این که قیمت ویژه نامه مان را افزایش دادیم. متأسفانه چشم‌انداز خوبی پیش روی نشریات مکتوبمان نیست. آنقدر مشکلات در بحث تهیه کاغذ زیاد شده که گمان نمی‌کنم تا پس از مرداد ماه قادر به ادامه فعالیت خود باشیم.
قوچانی با اشاره به صحبتی که مسئولان رسانه‌ها چندی پیش با اسحاق جهانگیری داشته‌اند، گفت: در آن گفت‌و‌گو از ایشان خواستیم تا واردکنندگان کاغذ تنها به چند نفر محدود نشود و این انحصار شکسته شود.اگر مسئولان ارشاد به وعده خود عمل کنند و تسهیلاتی در نظر بگیرند تا رسانه‌ها قادر به وارد کردن کاغذ باشند ما استقبال می‌کنیم و شک ندارم که بخشی از این مشکلات حل خواهد شد.
پیگیر حل معضل کاغذ هستیم
همایون امیرزاده نماینده وزارت ارشاد در کارگروه کاغذ در این زمینه نوشت: با توجه به مشکلاتی که اهالی نشر و رسانه در تهیه کاغذ مورد نیاز خود با آن روبه‌رو هستد، وزارت ارشاد به‌طورجدی پیگیر حل مسائلی است که منجر به ملتهب شدن بازار کاغذ شده؛ از این رو، در تلاش هستیم تا ذینفعان این دو حوزه کمترین آسیب را متحمل شوند. مهم‌ترین هدف ما واردات و عرضه کاغذ با قیمتی است که مصرف کنندگان از پس آن برآیند. هماهنگی با وزارت صنعت، معدن و تجارت در بحث نظام قیمت‌گذاری یکی از این اقدامات است، از سوی دیگر درصدد ایجاد و تسهیل هر چه بیشتر فرآیند اختصاص ارز مورد نیاز به واردکنندگان دارای صلاحیت برای واردات کاغذ هستیم. یکی از مهم‌ترین وعده‌هایی که به دنبال تحقق آن هستیم، امکان ورود تشکل‌ها و نمایندگان هر دو گروه رسانه‌ها و ناشران به بحث واردات مستقیم کاغذ است تا قادر به تأمین بی‌واسطه کاغذ باشند.
