روستای تاریخی سریزد با قدمت 2 هزار و 500 سال پنجمین روستای نمونه گردشگری بینالمللی ایران به شمار میرود که در تعطیلات نوروز میزبان تورهای گردشگری از سراسر جهان است.
به گزارش مرور نیوز، روستای تاریخی سریزد دو هزار و 500 سال، پنجمین روستای نمونه گردشگری بین المللی ایران به شمار می رود، بررسی باستان شناسان از مطالعه سفالهای به دست آمده در این روستا نشان میدهد که این منطقه در دوره حکومت سلجوقیان، ایلخانیان و صفویان پررونق ترین روزگار خود را طی کرده است.
به عقیده کارشناسان و با توجه به آنچه در متون تاریخی آمده است، قبل از پیدایش شهر یزد کنونی، محوطهای در نزدیکی روستای سریزد وجود داشته با نام فرافر یا فرافتر که پس از خشکسالی و جنگ با سپاه اسلام از رونق افتاده و از بین رفته است و مردم آنجا، شهر خود را در یزد کنونی بنا کردهاند.
قلعه روستای سریزد به عنوان مهمترین بنای تاریخی این روستا، یادگاری است از دوران ساسانیان که دارای ارزشهای تاریخی و معماری بسیاری است، این بنا که در سال 1354 هجری شمسی با شماره 1084 در سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است، به عنوان بزرگترین و مشهورترین صندوق امانات بانکی ایران به شمار میرفته است.
چرا که بیشترین استفاده از این قلعه برای سکونت کشاورزان و ذخیرهسازی غلات و مواد غذایی بوده و داخل حجرههای آن انواع و اقسام خمرههای گلی وجود داشته است.
در حال حاضر نیز همچنان خمرههای بزرگ ذخیره آذوقه در تمامی اتاقها دیده میشود، این قلعه خشتی با 2 دیوار اصلی متحدالمرکز و تودرتو، برج و باروهایی بلند و تسخیرناپذیر و در اصلی که به صورت متحرک از بالابه پایین بسته میشود، در 3 طبقه ساخته شده است.
پیرامون قلعه نیز خندقی حفر شده که در گذشته با گذاشتن تله به وسیله پوششی از کاه روی آب موجود در خندق، نفوذ دشمن را به داخل قلعه غیرممکن میساخته است، گذر اصلی قلعه در امتداد در و در امتداد شمالی جنوبی قرار گرفته و در هر سمت این گذر، 6 کوچه فرعی وجود دارد.
در طرفین این کوچههای فرعی، خانههای مسکونی در 3 اشکوب ساخته شده است که هر کدام بیش از 2 اتاق ندارند و زیربنای هر واحد از 25 متر تجاوز نمیکند. در اشکوب سوم و در سمت جنوبی، فضاهایی قرار دارد که با توجه به تزئینات و اندود سیم گل آن به نظر میرسد بخش خاننشین قلعه است.
جدا از این قلعه، میتوان به دروازهای که به نام دروازه شهر فرافر معروف است اشاره کرد، این بنا که در واقع به عنوان دروازه ورودی به شهر یزد مطرح بوده از اهمیت خاصی برخوردار است، لذا پس از بازسازی نیز نقش خود را درقالب یک نماد هویتی حفظ کرده است.
عده ای معتقدند این بنا که هزار سال قدمت دارد، گوشهای از دروازه خروج سریزد و در واقع ورودی به سمت شهر یزد بوده است.، کمی آن سوتر از این دروازه، کاروانسرایی قرار دارد که به جا مانده از دوران صفویان است، این بنا ساختمانی است آجری با سردری شاهنشین که سال 1380 هجری شمسی با شماره 3850 در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.
قسمت فوقانی ورودی آن دارای 5 صفه در 4 طرف حیاط است و در بخش بیرونی نما نیز 7 صفه دیده میشود، این بنا در گذشته به عنوان محلی برای استراحت کاروانیان و تجار در نظر گرفته میشده و شامل 2 قسمت برای اقامت مسافران در فصل تابستان و زمستان است، از معروفترین سوغات این روستا هم میتوان به انار معروف آن اشاره کرد که در میادین ترهبار تهران خریداران فراوانی دارد.