شرایط دشوارطبیعی مناطق کویری و بیابانی ایران باعث شده تا مردم کویرنشین از ابتکاروخلاقیت خود استفاده کرده و با حداکثر بهره‌گیری ازعوامل و شرایط طبیعی آن را در اختیار خود درآوردند.
به گزارش مرور نیوز، آسبادهای نهبندان از جمله این خلاقیت‌ها هستند که دراکثرمناطق جنوب خراسان بخصوص روستاهای شهرستان نهبندان دیده می‌شوند منطقه نهبندان بدلیل گسترش دامنه بادهای 120 روزه سیستان تا این منطقه از این نظر امتیاز ویژه‌ای دارد.
بیشترین تعدادآسبادها در داخل شهر "نه" قرار داشته است. از دیگر روستاهایی این شهرستان که دارای آسباد هستند می‌توان از روستاهای چهار فرسخ، گوند، خوانشرف، میغان نام برد.
ساخت آسیاب‌های بادی افزون برکارآمد بودن یکی از نشانه‌های هوشمندی بشر در استفاده مناسب از خشم طبیعت نیز بوده است.
برای نمونه منطقه سیستان وخراسان‌جنوبی محل وزش بادهای 120 روزه سیستان است؛ بادهایی که می‌تواند به عنوان عنصری ویران کننده تلقی شود. با وجود این ایرانیان قدیم آسیاب‌های بادی نهبندان را در مسیر این بادها ساختند.
این آسیاب‌های بادی یا آسبادها در روستای خوانشرف و در مجاورت شهر نهبندان در کنار آسبادهای روستاهای هم‌اند، رومه، میغان و چهارفرسخ از جمله آثار تاریخی زیبای ایران‌زمین نیز به شمار می‌آیند.
یکی از ویژگی‌های آسبادهای ایران این است که برخلاف آسیاب‌های اروپایی که محوری عمودی داشته‌اند اینها محوری افقی دارند و با نیروی باد به حرکت در می‌آیند.
از دیدگاه فنی 2 دیوار موازی به ارتفاع 10متر که به فاصله 4متری هم قرار دارند، ساختمان عمومی بیشتر این آسبادها را تشکیل می‌دهند. در قسمت شمالی این محفظه پره‌های بزرگی وجود دارد که با کمک نیروی باد می‌چرخند.
چرخش پره‌ها اهرم بزرگ و سنگ زیرین را به حرکت درآورده و عملیات آسیاب کردن شروع می‌شود. بد نیست بدانیم که آسبادهای خوانشرف تفاوت‌هایی با باقی آسبادهای این منطقه دارند به‌طوری که آنها در 2 طبقه ساخته شده‌اند.
فضای بالایی آن مکانی است که بزرگ‌ترین قطعات آسیاب در آن کار گذاشته شده است. این فضا از 3 طرف محصور و جهت باز آن در معرض وزش باد است.
سنگ آسیاب نیز همانطور که در برخی فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی یا شهر و روستای خود مشاهده کرده‌اید شامل 2 سنگ هم‌اندازه مدور است که سنگ زیرین ثابت و سنگ فوقانی متحرک است.
طبقه همکف نیز شامل انبارهای نگهداری آرد و گندم و یک رشته پلکان منتهی به طبقه فوقانی است. این سازه‌ها به‌دلیل نوع کاربرد فاقد تزیین هستند.
با وجود این از قدیم شنیده‌ایم که "شنیدن کی بود مانند دیدن". بدین معنی که خواندن شرح کار این آسبادها یک چیز و دیدن آنها چیز دیگری است. برای رفتن به شهرستان نهبندان نیز باید راهی استان خراسان‌جنوبی شوید.
