در تابستان ۱۳۱۴، فشار حکومت پهلوی روی مردم به شدت افزایش یافته بود و آنها مجبور بودند نوع لباس پوشیدن خود را هم تغییر دهند. آیتالله العظمی سیدحسین طباطبایی قمی این زورگوییها را تحمل نکرد و برای مذاکره با رضاخان راهی تهران شد.
به گزارش مرور نیوز، آیتالله العظمی سیدحسین طباطبایی قمی، سرپرست حوزه علمیه نجف و مرجع شیعیان جهان، هفدهم بهمن 1325 شمسی در 84 سالگی در بغداد به لقاءالله پیوست.
سیدحسین طباطبایی قمی مشهور به حاج آقا حسین قمی در قم به دنیا آمد، در تهران، نجف اشو سامرا تحصیل کرد تا اینکه اجازه اجتهاد و نقل روایت دریافت کرد.
از اساتید وی میتوان به شیخ فضلالله نوری، محدث نوری، آخوند خراسانی، آقاعلی مدرس زنونی و میرزا محمدتقی شیرازی را نام برد.
حاج آقا حسین قمی به دستور میرزا محمدتقی شیرازی و در پی درخواست مردم مشهد جهت اعزام عالم، به این شهر مقدس رفت. وی در مشهد زعامت و سرپرستی حوزه علمیه را به عهده گرفت و کمی بعدتر با اصرار فراوان جمع زیادی از متدینین، اعلام مرجعیت کرد و رساله احکام فارسی او در سال 1311 شمسی به چاپ رسید.
به دنبال اجباری شدن کلاه شاپو و سیاستهای تغییر لباس در دوران پهلوی اول، آیتالله طباطبایی قمی در تیرماه 1314 به پیشنهاد علمای مشهد جهت مذاکره با رضاشاه در مورد این سیاستها راهی تهران شد.
وی قبل از حرکت در جلسه با مردم و عالمان گفت: «امروز اسلام فدایی میخواهد. بر مردم است که قیام کنند! به عقیده من، اگر جلوگیری از خلاف مذهب، منوط به کشتهشدن دههزار نفر که رأس آنها حسین قمی است باشد، ارزش دارد.»
مردم از ایشان میپرسند که در ملاقات با شاه چه میخواهید؟ و پاسخ میشنوند: «اول از او درخواست میکنم که از برنامههای غیراسلامی دست بردارد و اگر موافقت نکرد، خفهاش میکنم!»
آیتالله طباطبایی قمی پس از ورود به تهران، در حصر قرار گرفت و ممنوع الملاقات شد. خبر بازداشت این مرجع تقلید با اعتراضات مردم، بهویژه مردم مشهد مواجه شد. مردم در حرم مطهر رضوی و مسجد گوهرشاد اجتماع کردند تا اینکه ماجرای خونین حمله به مسجد گوهرشاد رخ داد و حدود یکصد نفر در بیستم تیرماه 1314 به شهادت رسیدند.
پس از این اتفاق، رضاخان دستور به تبعید حاجآقا حسین به عراق را صادر کرد. هشت سال بعد و با سقوط رضاخان، آیتالله طباطبایی قمی به مشهد بازگشت. ایشان از دولت خواست که به خواستههایی همچون لغو کشف حجاب، انحلال مدارس مختلط، برپایى نماز جماعت و تعلیم قرآن و درس دینى در مدارس، آزادى حوزههاى علمیه، کاهش فشار اقتصادى از دوش طبقه ضعیف، تلاش براى تعمیر قبور ائمه بقیع گردن نهد. او تهدید کرد که در صورت نافرمانی دولت، اعلام مبارزه مسلحانه خواهد کرد. تهدید وی و حمایتهای مردمی سبب پذیرش خواستههای وی شد.
سه سال پس از این اتفاق، آیتالله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی از دنیا رحلت کرد، به همین دلیل حاج آقا حسین قمی مرجعیت عامه را بر عهده گرفت و بار دیگر به عراق بازگشت، اما این مسئولیت سه ماه بیشتر طول نکشید و آیتالله العظمی سیدحسین طباطبایی قمی در هفدهم بهمن 1325 شمسی در بیمارستان مجیدیه بغداد به لقاءالله پیوست و در جوار مرقد امیرالمؤمنین(ع) رد نجف اشرف به خاک سپرده شد.