مصرف شیرهای جایگزین گیاهی مانند شیر بادام یا شیر سویا در سال‌های اخیر رواج یافته است و افراد به دلایل گوناگون ازجمله عدم تحمل لاکتوز (قند موجود در شیر) ممکن است مصرف لبنیات را کنار بگذارند.
به گزارش مرور نیوز، برخی از افراد مضر بودن لبنیات برای سلامت را دلیل روی آوردنشان به لبنیات گیاهی معرفی می‌کنند. اما متخصصان تغذیه می‌گویند لبنیات به‌ویژه شیر حاوی مواد مغذی مهمی مانند کلسیم، ویتامین D، پروتئین، پتاسیم و سایر مواد مغذی ضروری هستند؛ از طرف دیگر لبنیات همچنین با سودمندی‌های دیگری ازجمله کاهش خطر دچار شدن به دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط شده است.
یک دلیل دیگری برای این جایگزینی ارائه می‌شود این است که این مواد مغذی را می‌توان از منابع دیگر هم به دست آورد و حتماً لازم نیست از طریق لبنیات آنها را دریافت کرد.
در واقع اگر یک رژیم غذایی متعادل و برنامه‌ریزی‌شده داشته باشید، امکان دریافت همه مواد مغذی بدون نیاز به شیر لبنی وجود دارد. بنابراین اگر مصرف شیر باعث ناراحتی گوارشی یا بروز علائم آلرژی در شما می‌شود یا به سادگی نوشیدن شیر را دوست ندارید، می‌توانید از منابع جایگزین برای تأمین مواد مغذی آن استفاده کنید.
به جز این‌ها باورهای نادرستی درباره شیر و لبنیات وجود دارند که نباید بر اساس آنها عمل کنید:
با افزایش سن هضم لبنیات سخت‌تر می‌شود؟
اگر احساس می‌کنید با افزایش سنتان هضم لبنیات برایتان سخت‌تر شده است، ممکن است اشتباه نکرده باشید. احتمالاً شما دچار عدم تحمل لاکتوز یا قند موجود در لبنیات هستید و به‌این‌علت هضم آنها برایتان مشکل است.
بیشتر نوزادان تازه متولدشده قادر به تولید لاکتاز- آنزیم ضروری برای هضم لاکتوز در روده کوچک - هستند. با این حال، پس از شیر گرفتن نوزاد، در اکثر افراد میزان آنزیم لاکتاز شروع به کاهش یافتن می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که تا ۶۸ درصد از مردم جهان به عدم تحمل لاکتوز مبتلا هستند. اما بقیه افراد دارای ژن خاصی هستند که به آنها امکان می‌دهد حتی تا بزرگ‌سالی توانایی هضم شیر را داشته باشند.
بنابراین اگر عدم تحمل به لاکتوز ندارید، لازم نیست با افزایش سن لبنیات را از رژیم غذایی‌تان حذف کنید.
بسیاری از افراد حتی با کاهش میزان آنزیم لاکتاز با بالا رفتن سن هنوز می‌توانند مقداری لبنیات به خصوص به شکل ماست و پنیر قالبی را که به دلیل فراوری لاکتوز کمتری دارند، تحمل کنند.
همچنین انواع مواد لبنی کم‌لاکتوز یا بدون لاکتوز و مکمل‌های لاکتاز وجود دارند که می‌توانند به هضم غذاهای غنی از لاکتوز کمک کنند.
آیا مواد لبنی باعث التهاب گوارشی می‌شوند؟
لبنیات در همه افراد باعث التهاب گوارشی نمی‌شود، فقط افرادی که دچار آلرژی به لبنیات هستند، ممکن است در موارد خاصی دچار التهاب گواری شوند. همچنین این نگرانی ذکر شده است که میزان بالای چربی اشباع‌شده در لبنیات پرچرب باعث التهاب گوارشی شود، اما در واقع در این مورد چربی اشباع‌شده فقط التهابی را که از قبل وجود دارد، بدتر می‌کند.
برعکس، لبنیات به طور کلی حاوی مواد بسیاری است که خواص ضدالتهابی دارند، ازجمله پروتئین وی، آنتی‌اکسیدان‌ها، پروبیوتیک‌ها و اسیدهای چرب امگا ۳.
یک بازبینی سیستماتیک در سال ۲۰۲۰ درباره ۲۷ بررسی تصادفی‌شده و کنترل‌شده این موضوع را تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که محصولات لبنی اثری خنثی تا مفید بر التهاب دارند. به طور خاص، عقیده بر این است که لبنیات تخمیر شده، مانند ماست و کفیر، یک محیط ضدالتهابی ایجاد کرده و از سلامت روده حمایت می‌کنند.
آیا لبنیات برای سلامت استخوان مفید هستند؟
تصور کلی بر این بوده است که لبنیات به دلیل داشتن مقادیر بالای کلسیم - یک ماده معدنی کلیدی در استخوان‌ها - برای سلامت استخوان‌ها ضروری است. بررسی علمی هم نشان می‌دهند که کودکان و سالمندانی که از مصرف لبنیات پرهیز می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای شکستگی استخوان هستند.
بررسی‌های بسیاری نشان داده‌اند که لبنیات بر رشد استخوان در کودکان و نوجوانان و تشکیل استخوان در بزرگ‌سالان تأثیر مثبت دارد. علاوه بر کلسیم، سطوح بالای پروتئین و فسفات لبنیات نیز به رشد استخوان کمک می‌کند. به طور خاص، محصولات لبنی تخمیر شده، مانند ماست و کفیر، که حاوی پروبیوتیک‌ها نیز هستند، با خطر کمتر شکستگی لگن مرتبط هستند.
با این حال، یک بررسی سیستماتیک و متاآنالیز (فراتحلیل) (تحلیل بررسی‌های پیشین) در سال ۲۰۱۹ درباره این موضوع که لبنیات را با کاهش خطر پوکی استخوان همراه است، به نتایج متضادی رسید.
کارشناسان می‌گویند گرچه لبنیات می‌تواند از سلامت استخوان حمایت کند، اما تنها عامل تعیین‌کننده نیست. عوامل دیگری مانند ژنتیک، فعالیت بدنی و رژیم غذایی کلی نیز نقش مهمی در استحکام استخوان دارند. علاوه بر لبنیات، منابع غذایی خوب دیگری نیز برای کلسیم وجود دارد، ازجمله سبزی‌های تیره و برگ‌دار مانند کلم‌برگ (کلم کیل)، اسفناج و کلم پیچ، ماهی ساردین و آب پرتقال غنی‌شده.
آیا نوشیدن شیر به خواب کمک می‌کند؟
شاید شنیده باشید که نوشیدن یک فنجان شیر گرم قبل از خواب می‌تواند به خواب بهتر شما کمک کند. پژوهش‌ها در این باره نتایج متفاوتی داشته است. لبنیات منبع تریپتوفان، منیزیم و روی هستند که همگی برای تولید ملاتونین، هورمونی که خواب را تقویت می‌کند، ضروری هستند.
شیر همچنین سرشار از کلسیم و ویتامین‌های A، D و E است و تحقیقات نشان می‌دهد که دریافت ناکافی این مواد مغذی با مشکلات خواب ارتباط دارد.
مقدار شیری که می‌نوشید، هم ممکن است از لحاظ اثر بر خواب مهم باشد. چه مقدار شیر می‌نوشید یک بررسی در انگلیس بر روی ۵۰۰۰۰۰ بزرگ‌سال میان‌سال نشان داد که یک رژیم غذایی سالم حاوی مقدار متوسطی از شیر با خواب خوب مرتبط است، اما مصرف خیلی کم یا خیلی زیاد شیر با مشکلات خواب و مشکلات سلامت روان مرتبط است. به طور کلی، مصرف حدود ۳ وعده لبنیات در روز توصیه می‌شود.
توجه به این نکته مهم است که عوامل زیادی مانند استرس، فعالیت بدنی، بیماری‌های زمینه‌ای و محیط (ازجمله سروصدا و دمای اتاق) نیز می‌توانند بر خواب شما تأثیر بگذارند. با این حال، بیشتر مطالعات نشان می‌دهد که با یک رژیم غذایی متعادل، نوشیدن شیر ممکن است به بهبود خواب کمک کند.
آیا شیر پر از آنتی‌بیوتیک است؟
بعید است که آنتی‌بیوتیک در شیر شما پیدا شود. گرچه کشاورزان برای معالجه حیوانات بیمار ممکن است از آنتی‌بیوتیک استفاده کنند، اما در این مدت حیوان بیمار از سایر حیوانات جدا نگه‌داشته می‌شود، و شیر او دور ریخته می‌شود تا زمانی که همه آنتی‌بیوتیک‌ها از سیستم گاو خارج شوند.
همچنین هنگامی که شیر برای فرآوری به کارخانه می‌رسد، از لحاظ وجود آنتی‌بیوتیک آزمایش می‌شود و اگر نتیجه مثبت باشد، شیر دور ریخته می‌شود.
